«Бона р′ожа сьбе хәма нәкьн, чьмки р′ожа сьбе ԝе бона хԝә хәма бькә» (МӘТТА 6:34).

Әв чь те һʹәсабе: Хәмед һәррʹожи пʹара жийина мә нә. Ле ԝе баш бә, ԝәки хәмед рʹожа сьбе сәр йед ирода зедә нәки. Бьхәбьтә кӧ бона рʹожа сьбе хәма нәки.

• Жь бо стресе хемед мәрийа зедә дьбьн. Ԝәрен әм чәнд ширәта шеԝьр кьн: Пешийе тӧ гәрәке фәʹм бьки, ԝәки щарна мәрьв нькарә хԝә бь тʹәмами жь стресе хԝәй кә. Һәмьки чахе тӧ гәләк бона тьшта бәрхԝә дькʹәви, ӧса тӧ стреса хԝә һе зедә дьки. Йа дӧда, ԝе баш бә зәʹф бәрхԝә нәкʹәви, чьмки гәләк щар бона чь жи әм бәрхԝә дькʹәвьн, нә жи дьԛәԝьмьн.

«Сәрԝахтийа жорьн, . . . мьлук у бәрбьһер ә» (АԚУБ 3:17).

Әв чь те һʹәсабе: Һьндава хԝәда ньһерʹандьна рʹаст хԝәй кә. Жь хԝә гәләк тьштед ӧса дәʹԝа нәкә, чь кӧ нькари бьки у әве йәке жь мәрьвед дьн жи дәԝа нәкә.

• Мьлук у бәрбьһер бә. Нетед рʹаст дайнә пешийа хԝә, у фәʹм бькә тӧ чь дькари бьки у чь на. Ньһерʹандьна ӧса һьндава мәрьвед дьнда жи хԝәй кә. Чахе тӧ ӧса дьки, стреса тә у йед мәрьвед дьн кем дьбә у ԝәрʹа һеса дьбә хԝә ԛәԝи бьгьрьн. Ве дәрәщеда кʹән жи дькарә али тә бькә. Чьмки чахе тӧ һьнге жи дькʹәни гава һәʹму тьшт пашопе дьчә, тӧ хԝә рʹьһʹәт тʹәхмин дьки у мәʹде хԝә наки.

«Йе зьмане хԝә дькарә занә йә у йе бәрбьһер билан ә» (МӘТʹӘЛОК 17:27).

Әв чь те һʹәсабе: Фькьред хьраб дькарьн һʹьше тә һәв хьн, ләма жи бьхәбьтә кӧ ве йәкеда фәсал би.

• Тедәрхә жь бо чь тӧ дькʹәви стресе у ча ве дәрәщеда тӧ хԝә кʹьфш дьки. Мәсәлә чахе тӧ стреседа ни, дькари һәстед хԝә, фькьр у рʹабун-рʹуньштьна хԝә, хԝәрʹа бьньвиси. Ӧса те мәʹнийа стреса хԝә бьзаньби у ԝе тәрʹа һеса бә жь стресе дәрейи. Һьм жи бьфькьрә кӧ чьԛас дькари хԝә дур бьгьрә жь ԝан тьшта, чь кӧ стреса тә зедә дькьн. Һәрге әв йәк чәтьн ә, методед дьн бьгәрʹә кӧ нәкʹәви стресе. Һәрге тӧ рʹаст ԝәʹде хԝә у шьхӧле хԝә организә бьки, һʹәму тьшт ԝе щәм тә рʹьнд бе стандьне.

• Ԛәԝате бьдә хәбате, ԝәки щурʹәки дьн сәр тьшта бьньһʹери. Мәсәлә әв тьштед кӧ тә дькьнә стресе, бона мәрьвед дьн дькарә тьштәки нормал бә. Бь рʹасти, ньһʹерандьна мәрийада фьрԛи һәйә. Кʹа әм се дәрәща шеԝьр кьн:

  1. Дәрберʹа бона мәрийа, хьраб нәфькьрә. Мәсәлә бьдә бәр чʹәʹве хԝә, тӧ сьрийеда сәкьни йи у кәсәк дәԝса тә сьрийа тә дьгьрә. Дьбә тӧ һерс кʹәви у бьфькьри, ԝәки әԝ йәки бе мәʹрифәт ә. Ԝе баш бә бь щурʹәки майин сәр ве дәрәще бьньһʹери, чьмки тӧ ньзани мәʹнийа ве йәке чь йә, у дьԛәԝьмә әԝи мәрьви ԛәста ӧса нәкьрийә.

  2. Һәр дәрәщәкеда тьштәки баш бьвинә. Һәрге тӧ гәләк ԝәхт сьрийа хԝәда һивийа дохдьр и, ԝе баш бә тьштәки хԝәрʹа бьхуни, әʹ-нәмә бьньвиси йан жи тьштәки дьн бьки, кӧ бадиһәва ԝәʹде хԝә хәрщ нәки у әʹщьз нәби.

  3. Ԝе баш бә һе кʹур бьфькьри. Пьрсе бьдә хԝә: «Гәло, әв проблем ԝе сьбе у һʹәфтийа дьн жи, бона мьн пьрсәкә мәзьн бә?» Гәләк фәрз ә, ԝәки тӧ тьштәки бьчʹук нәки проблемәкә мәзьн.

«Һәр тьшт бьра бь т′әрбәт, щи бь щи у маԛули бә» (1 КОРЬНТʹИ 14:40).

Әв чь те һʹәсабе: Жийина хԝәда тʹәрбәт бә.

• Мә хԝәш те гава һʹәму шьхӧлед мә бь тʹәрбәти нә. Чахе әм шьхӧле хԝә паш дьхьн, стреса мә зедә дьбә, чьмки паше әм ида бь ләз дәстпедькьн һʹәму тьшти бькьн. У әм пера нагиньн һʹәму шьхӧлед хԝә хьлаз кьн. Жь кʹәрәма хԝә дина хԝә бьдьн ԝан дӧ ширәта:

  1. Бәрнамәкә керһати хԝәрʹа чекә у хԝә ль ве йәке бьгьрә.

  2. Тедәрхә чь тә әглә дькә у ль сәр ве йәке бьхәбьтә кӧ әве дәрәще рʹаст ки.

«Бь арамийе тʹьжибуна ләпәки, жь дӧһ ләпен тʹьжи йен кӧ бь кʹәде у жь хәбата кӧ жь бо гьртьна байе ԛәнщтьр ә» (ԜАИЗ 4:6).

Әв чь те һʹәсабе: Мәрьве кӧ һʹәму ԝәʹде хԝә сәр хәбате хәрщ дькә, нькарә жь хәбата хԝә ләзәте бьвинә, чьмки ԝәʹдә у ԛәԝат жь ԝи те стандьне.

• Бьра ньһерʹандьна тә сәр хәбате у пʹәра рʹаст бә. Бәхтәԝарийа тә пʹәрава гьредайи нинә, у пʹәрә нькарьн стреса тә кем кьн, чьмки бь рʹасти һʹәму тьшт дькарә пашопе һәрʹә. Кʹьтеба Ԝаиз 5:12 дьбежә: «Ле бәле тʹербуна дәԝләмәнд, ԝи наһелә кӧ һәрʹә у рʹакʹәвә». Ләма жи ԝе баш бә, пʹәре хԝә рʹаст хәрщ ки.

• Ԝәʹдә хԝәрʹа бьвинә кӧ һеса би. Чахе тӧ ԝан тьштава мьжул би, кʹижан кӧ тә хԝәш тен, стреса тә ԝе һʹәвәки кем бә. Ле һәрге тӧ бәр телевизийоне рʹудьнейи у ӧса һеса дьби, тӧ жь ве йәке аликʹарийе настини.

• Һащәтед текʹники рʹаст бьдә хәбате. Һәма һәр щар нәкʹәвә малперед сосйали, кӧ нәʹма кәсәкирʹа бьньвиси йан жи бьньһерʹи һәла кʹи тʹәрʹа ньвисийә. Һәрге тӧ сәр хәбате нини, нәлазьм ә дәԛе щарәке әʹ-намед хԝә кӧ хәбата тәва гьредайи нә, вәки у бьньһерʹи.

«Һиндарийа ԛальб кери һьндьк тьшти те» (1 ТИМОТʹЕЙО 4:8).

Әв чь те һʹәсабе: Гава тӧ һәр гав спортева мьжул дьби, тӧ хԝә дьһа баш тʹәхмин дьки.

• Хәйсәте баш нав хԝәда пешда бинә. Спорт аликʹарийе дьдә кӧ мәʹдәкьри ниби у зу нәкʹәви стресе. Хԝарьна хԝә рʹьнд у ԝәʹдәда бьхԝә. Рʹьнд һеса бә.

• Нәфькьрә, кӧ кʹьшандьна щьхаре, наркотик у ичʹкәвәхԝарьн дькарьн али тә бькьн жь стресе дәрейи. Жь ԝан тьшта хԝә дур бьгьрә, чьмки бь рʹасти әв стреса тә дьһа зедә дькьн, сьһʹәт-ԛәԝата тә хьраб дькьн у пʹәре тә жи бадиһәва хәрщ дьбә.

• Һәрге стреса тә зедә дьбә у тӧ нькари жь ве дәрейи, ԝе баш бә һәрʹи щәм дохдьр. Нәфькьрә кӧ һәрге тӧ аликʹарийе жь дохдьра бьхԝази, әв нишана сьстбуне йә.

«К′ижан һәрә ԛәнщ ә, һун ԝе бьбьжерьн» (ФИЛИПИ 1:10).

Әв чь те һʹәсабе: Бьфькьрә дәрһәԛа тьштед кӧ сәва тә дьһа фәрз ьн.

• Хԝәрʹа бьньвисә һәр шьхӧлед кӧ бона тә фәрз ьн. Әв йәк ԝе али тә бькә фәʹм бьки, ԝәки ль гора графика хԝә, гәрәке кʹижан шьхӧла бь ләз бьки у кʹижана һʹәвәки паш хи.

• Нава һʹәфтийеда дина хԝә бьде, кӧ чаԝа тӧ ԝәʹде хԝә хәрщ дьки у чь дькари бьгӧһези. Бьхәбьтә кӧ ԝәʹде хԝә керһати бьди хәбате. Һәрге ве дәрәщеда тӧ сәрԝахтийе дьди кʹьфше у дина хԝә дьди ԝәʹде хԝә, ӧса тӧ хԝә жь стресе хԝәй дьки.

• Бәрнамәкә ӧса хԝәрʹа чекә, ԝәки ԝәʹде тә бона һесабуне жи бьминә. Һәрге тӧ нава рʹожеда хԝәрʹа ԝәʹдә бьвини кӧ һʹәвәки һеса би, әв йәк ԝе ԛәԝате бьдә тә у стреса тә кем бькә.

«Кӧл-дәрд дьле мерьв . . . дьһʹәлинә, ле готьнәкә ԛәнщ ԝи ша дькә» (МӘТʹӘЛОК 12:25).

Әв чь те һʹәсабе: Гьлийе дьлгәрм у һелани, дькарьн ԛәԝате бьдьнә мә.

• Дьле хԝә ԝи мәрьвирʹа вәкә, кʹижан кӧ ԝе тә фәʹм бькә. Әв йәк дькарә али тә бькә, кӧ бь ньһерʹандьнәкә тʹәзә сәр дәрәща хԝә бьньһʹери у сафикьрьнәкә баш бьвини. Чахе тӧ дәрде дьле хԝә кәсәкирʹа гьли дьки, һьнге баре тәйи гьран һʹәвәки сьвьк дьбә у тӧ дьһа баш хԝә тʹәхмин дьки.

• Аликʹарийе бьхԝазә. Һәрге шьхӧле тә зәʹф ьн, тӧ дькари жь кәсәки аликʹарийе бьхԝази, йан жи һәрге дьбә бьра кәсәк дәԝса тә әви шьхӧли бькә.

• Һәрге сәр хәбате жь бо кәсәки тӧ дькʹә- ви стресе, бьхәбьтә кӧ дәрәще алийе башда бьгӧһези. Мәсәлә, тӧ дькари бь мәри- фәти бежи ԝи мәрьви, кӧ жь бо ԝи тӧ дькʹәви чь һʹали (Мәтʹәлок 17:27). Һәрге әв йәк аликʹарийе нәдә тә, ԝе баш бә хԝә нәки һәвале ԝи.

«Бәхтәԝар ьн әԝ, йед кӧ фәʹм дькьн һʹәԝщәтийа хԝәйә рʹӧһʹани, чьмки Пʹадшатийа Әʹзмана йа ԝан ә» (МӘТТА 5:3, ДТʹ).

Әв чь те һʹәсабе: Тʹәне хԝарьн, кʹинщ у мал нькарьн бь рʹасти мә бәхтәԝар кьн. Ле әм гәрәке бона һʹәԝщед хԝәйә рʹӧһʹани жи хәм бькьн. У гава әм әв һʹәԝщед хԝә рʹази дькьн, һьнге әм бәхтәԝар дьбьн.

• Дӧа аликʹарийа мәзьн дьдә. Хԝәде мә һелан дькә ԝирʹа дӧа бькьн. Кʹьтеба Пироз дьбежә: «Һ′әму хәмед хԝә бавежьнә сәр ԝи, чьмки әԝ бона ԝә хәм дькә» (1 Пәтрус 5:7). Гава әм дӧа дькьн у дәрһәԛа тьштед баш дьфькьрьн, әм әʹдьлайа дьл дьстиньн (Филипи 4:6, 7).

• Ԝан тьшта бьхунә, чь кӧ дькарә тә һе незики Хԝәде кә. Принсипед кӧ ве журнале- да тенә шьроԝәкьрьне жь Кʹьтеба Пироз ьн, у әв али мә дькьн һʹәԝщед хԝәйә рʹӧһʹани рʹази кьн. Әв йәк ӧса жи «биланийе у фәʹмкʹарийе» пешда тинә (Мәтʹәлок 3:21). Нете дайнә пешийа хԝә, ԝәки Кʹьтеба Пироз бьхуни. Тӧ дькари хԝәндьне дәстпеки жь кʹьтеба Мәтʹәлокед Сьлеман.