Ku bokona mu madisá

Ku bokona mu madisá

Isangela ia Jingeleja ku Samba Kumoxi​—O Kuila Vondadi ia Nzambi?

Isangela ia Jingeleja ku Samba Kumoxi​—O Kuila Vondadi ia Nzambi?

“O jingeleja ji bhekela ukamba ku athu inga ji uanuna o athu?” O kibhuidisu kiki a ki bhange ku atangi a jurnale, The Sydney Morning Herald. Avulu a tambuijila—89 a athu ndenge, ambe—o jingeleja ji uanuna o athu.

O ATHU ene mu zokela o isangela ia jingeleja kuila a tokala ku samba kumoxi, a banza kiéngi. O Eboo Patel, ua mateka ni kisangela kia Interfaith Youth Core, uebhuidisa: “Ngi londekese ngeleja ka mesena o henda . . . , ka mesena ku langa kiambote o ima . . . , mba ka mesena ku londekesa o ukexilu ua ku zalela asonhi.”

O akua Buda, akua Katolika, akua Prostante, akua Hindu, ni akua Muxulumanu, ene mu kalakala kumoxi phala ku zubha o uadiama mu ngongo, ni ku zokela o ufôlo ua athu, a thandanganha ni ku langa kiambote o ibhangelu mu ngongo. Jingeleja javulu ene mu diongeka phala kuzuela maka alungu ni ku kala ni ukamba ni ku sota o paze mudiâ. Ene a bhanga fesa ni ji nvela, mimbu, misambu ni ima ia kamúkua dingi.

O kuila o ku bhanga kiki, kia-nda tena ku zubha o unguma ua jingeleja? O kuila o isangela ia jingeleja ku samba kumoxi, uene o ukexilu ua Nzambi ua ku bheka paze ku mundu?

UKAMBA UA KIDI—IHI IA BHINGI?

Saí kisangela kia dikota ki kuatekesa o isangela ia jingeleja ku samba kumoxi, ki di zangeleka mu ku kala ni athu ala mu 200 ja jingeleja mu 76 a jixi. O kisangela kiki kia tokala “ku suínisa o ku kolokota ni ukamba ua jingeleja izuua ioso.” Maji kiki kuzuela ngó, kene mu ilondekesa mu ibhangelu iâ. Mu kifika, kala kia zuela o adiakimi ala ku pholo dia kisangela kiki, o dukumendu diâ a tokalele ku di soneka kiambote phala ka soneke ima i xinga o jingeleja ja mukuá a xikina ué o dukumendu didi. Mukonda diahi? Mukonda akexile mu zoka se o dijina dia Nzambi a tokalele ku di soneka mu dukumendu didi. Mukonda dia kiki, ka tumbula o dijina dia Nzambi.

Se Nzambi ka mu tumbula o dijina, kikalakalu kiebhi kiala na-kiu o kixikanu? Maji kiebhi o kisangela kia jingeleja ku samba kumoxi ki ki difu ni isangela ia mukuá iene mu bhindumuna o athu a bhindamena? Kiki kiene kia bhangesa o kibuka kia jingeleja ki tua tumbula kia ku dima kuzuela kuila, ki ngeleja kana, maji kisangela “ki kuatekesa o jingeleja ku kala ni ukamba mudiâ.”

O KISANGELA KIKI KIA MU BHEKA MUENE O KIKUATEKESU KIA TOKALA?

O ngana Dalai Lama, diiala dia fuma, u suínisa o isangela ia jingeleja ku samba kumoxi, uambe: “Ngeleja joso ji longa kima kimoxi: O henda, ukamba ni ku di loloka.” Anga u zuela dingi: “Maji o kia beta o kota, o kulondekesa o ídifua íii izuua ioso ku muenhu uetu.”

Mu kidi o valolo ia ídifua íii, o henda, ukamba ni ku di loloka, ka tokala ku i zangeleka kiavulu. Kia lungu ni Kijila kia Ulu, Jezú uambe: ‘Ima ioso-phe i mua mesena kuila athu a mi bhanga-iu, iene ué i mu a bhanga ene.’ (Matesu 7:12) Maji o kuila o kixikanu kia kidi, kia lungu ngó ni ku suínisa o athu ku bhanga ima iambote?

O poxolo Phaulu ua zuela kua ió akexile mu zuela mu izuua iê kuila a mu sidivila Nzambi, uixi: ‘Eme ngi mbangi iâ kuma ene a mu suína bhu pholo ia Nzambi. Maji o ku suína kuâ kua ku kamba ku tongoloka kua kidi.’ Mukonda diahi Phaulu ua zuela kiki? ‘Mukonda dia ku kamba kuijiia o ku iuka kua Nzambi’ Phaulu uambe kuma ene akexile mu ‘di lungisa mudiâ.’ (Loma 10:2, 3) O ku kamba ku kala ni kuijiia kua kidi kua lungu ni ima ia mesenene Nzambi kua ene, ia bhangesa o ku suína kuâ—ni kixikanu—ku kala sé valolo.—Matesu 7:21-23.

IHI I ZUELA O BIBIDIA IA LUNGU NI ISANGELA IA JINGELEJA KU SAMBA KUMOXI

Jezú uambe: “Azediua ió a bheka o paze.” (Matesu 5:9) Jezú ua kexile mu bhanga o ima ia kexile mu longa ku athu ni ku suínisa o ukamba ni ku boka o njimbu ia ku tululuka ku athu a jingeleja. (Matesu 26:52) O athu akexile mu belesela o milongi iê, akexile ni ukamba uambote ni akuâ. (Kolose 3:14) Maji o kuila Jezú ua mesenene ngó ku kuatekesa o athu a jixi javulu ku di bhana kiambote mudiâ ni ku kala ni paze? O kuila muéne ua di bundu ni athu mu ubhezelu uâ?

O atuameni a jingeleja ja ji Falizeu ni ji Saduzeu ni ku suína kuoso a zukutisa Jezú—a soto ku mu jibha. Kiebhi kia divu muéne? Jezú ua longo o maxibulu mê, uixi: “A ehi’enu! Ala atuameneni a ifôfo.” (Matesu 15:14) Jezú ua ditunu ku bhanga ukamba ni athu enhó.

Mu ku bhita thembu, ku mbanza ia Kolindo, mu Grécia, a bhange-ku kilunga—o mbanza ioio a betele ku i ijiia mukonda dia kuvula o ijila ni ku kala-mu athu a jixi javulu ni jingeleja javulu. Kiebhi o Jikidistá kia tokalele ku kala mu mbanza ienioió? O poxolo Phaulu ua a sonekena: “Ki mu sote ku di ta mu kikalakalu kimoxi ni iá a kambe kixikanu.” Mukonda diahi kana? Phaulu uebhuidisa: “Kristu u di tambulula kiebhi ni Kadiaphemba? Mba o mukua kixikanu u kala ni kima kiahi kumoxi ni ió ua kambe o kixikanu?’ Mu ku suluka Phaulu ua a dimuna kiki: ‘Tundenu mu kaxi kâ, mu di kalele.’—2 Kolindo 6:14, 15, 17.

Kienhiki, o Bibidia ki i xikina o ibhangelu ia isangela ia jingeleja ku samba kumoxi. Maji u di bhuidisa: ‘Kiebhi ki tu tena o ku sanga o ukamba ua kidi?’

KU BHEKA UKAMBA UA KIDI

O Estação Espacial Internacional—kima kia madiuanu kiene mu nhunga o ixi ku diulu—kia bhingile ukamba ua dikota phala o 15 dia jixi a tunge o kima kiki kumoxi. O kuila o kikalakalu kiki kieji kuenda ku pholo ni ku ki zubha se o jixi jiji ka kexile ni kibanzelu kimoxi kia lungu ni kiebhi kieji tunga o kima kiki?

Iá o maka ene mu di bhana nau lelu o isangela ia jingeleja. Sumbala ene mu di xila ni ku di kuatekesa, kala ni kibanzelu kimoxi kia lungu ni ku kolesa o kixikanu kia athu. Mukonda dia kiki, o ukexilu ua athu ni ilongesu ki i difu, kiki kiene mu uanuna o athu.

O Bibidia iala ni ijila ia Nzambi ilondekesa kiebhi kia tokala ku bhanga o ima. Tu tena ku kolesa o kixikanu kietu mu ima i longa o Bibidia. O athu ene mu belesela o ijila ia Bibidia kene dingi mu londekesa kathombo ku athu a jixi jengi mba a jingeleja ni ku kalakala kumoxi mu ku sota o paze ni ukamba ua kidi. Nzambi ua ki zuelele kiá kuila: “Ifuxi ioso nga kà i bhana [dimi dia zele], phala ene oso a tene ku hingila o dijina dia Jihova, phala ene oso a mu bhikile ni muxima umoxi.” Kienhiki, o ukamba ua kidi, uijila mu kuzuela o ‘dimi dia zele’ o ijila ia Nzambi ia lungu ni ubhezelu.—Sofoniia 3:9; Izaia 2:2-4.

O Jimbangi ja Jihova a mu kuixana phala kuia mu Kididi kia Ubhezelu mu diembu mu ua tungila phala ni u mone o paze ni ukamba uene mu kaxi kâ.—Jisálamu 133:1.