باقىتقا باستار جول
كەشىرىمدىلىك
«بالا كۇنىمدە قورلىق سوزدەر مەن ۇرىس-كەرىستەن كوز اشپادىم،— دەيدى پاتريسيا ەسىمدى ٴبىر ايەل.— مەن كەشىرۋدى بىلمەيتىنمىن. ٴتىپتى ەسەيگەندە دە، بىرەۋگە رەنجىسەم، سونى ويلاي بەرىپ، بىرنەشە كۇن ۇيىقتاي الماي جۇرەتىنمىن». راس، اشۋ-ىزا مەن وكپە-رەنىش ادامدى باقىتتان دا، دەنساۋلىقتان دا ايىرادى. زەرتتەۋلەر كورسەتكەندەي، كەشىرمەيتىن ادام...
-
اشۋ مەن رەنىشكە بەرىلگەندىكتەن، باسقالارمەن قارىم-قاتىناسىن بۇزادى، ال بۇل جالعىزدىققا اپارادى.
-
تەز وكپەلەپ، جانتىنىشتىعىنان ايىرىلىپ، ٴتىپتى قاتتى كۇيزەلىپ كەتەدى.
-
جامان نارسەگە ويشا قادالىپ قالاتىنى سونشا — ٶمىردىڭ قىزىعىن كورە المايدى.
-
ٶزىن ادامگەرشىلىكتەن اتتاپ جۇرگەندەي سەزىنىپ قينالادى.
-
سترەسكە كوپ ۇشىرايدى جانە جوعارى قان قىسىمى، جۇرەك پەن باس اۋرۋى، ارتريت سياقتى اۋرۋلارعا بەيىم بولادى a.
كەشىرىمدىلىك دەگەن نە؟ كەشىرۋ رەنجىتكەن ادامعا راقىم ەتىپ، وكپە-رەنىشتەن، ىزا مەن كەكتەن ازات بولۋدى بىلدىرەدى. بىراق بۇل — بولعان جامان جاعدايعا كوندىگۋ، كوز جۇمىپ قاراۋ نەمەسە تۇك بولماعانداي جۇرە بەرۋ دەگەن ٴسوز ەمەس. كەشىرۋ — ادامنىڭ ويلانىپ قابىلدايتىن جەكە شەشىمى. مۇنداي قادامدى ادام تاتۋلىقتى سۇيگەندىكتەن جانە وزگەلەرمەن جاقسى ارا-قاتىناستا بولۋ ٷشىن جاسايدى.
كەشىرىمدىلىك تۇسىنىكتى دە قامتيدى. كەشىرىمشىل ادام بارلىق ادامنىڭ كۇناكار ەكەنىن، سوزىندە نە ىسىندە قاتەلىك جىبەرەتىنىن تۇسىنەدى (ريمدىكتەرگە 3:23). كيەلى كىتاپتا: «الدەكىمنىڭ بىرەۋگە رەنجۋگە سەبەبى بولسا دا، ٶزارا ٴتوزىمدى بولىپ، ٴبىر-ٴبىرىڭدى كەڭپەيىلمەن كەشىرىڭدەر»،— دەپ جازىلعان (قولوستىقتارعا 3:13).
كەشىرىمدىلىك «ادامداردى تولىقتاي بىرىكتىرەتىن» سۇيىسپەنشىلىكتىڭ ماڭىزدى ٴبىر قىرى بولىپ تابىلاتىنى بەكەر ەمەس (قولوستىقتارعا 3:14). «مەيو» ەمحاناسىنىڭ ۆەب-سايتىندا تۇسىندىرىلگەندەي، كەشىرىمدىلىك...
-
قارىم-قاتىناستى جاقسارتادى؛ رەنجىتكەن ادامعا جاناشىرلىقپەن، تۇسىنۋشىلىكپەن قاراۋعا تالپىندىرادى؛
-
ادامنىڭ پسيحيكالىق كۇيىن جاقسارتادى جانە قۇدايمەن جاقسى قارىم-قاتىناسىن ساقتايدى؛
-
وشپەندىلىكتى، ۋايىم مەن سترەستى باسادى؛
-
دەپرەسسيانى ورشىتپەيدى.
ٶزىڭىزدى كەشىرە ٴبىلىڭىز. ٴبىر مەديسينالىق جۋرنالدا ادامنىڭ ٶز-ٶزىن كەشىرۋى وتە قيىن بولاتىنى، الايدا كەشىرە ٴبىلۋدىڭ جان مەن ٴتان ساۋلىعىنا وتە پايدالى ەكەنى ايتىلادى («Disability & Rehabilitation»). ٶزىڭىزدى كەشىرە الۋ ٷشىن، مىنا كەڭەستەرگە دەن قويىپ كورىڭىز:
-
وزىڭىزدەن ٴمىنسىز بولۋدى تالاپ ەتپەڭىز، قايتا بارلىق ادامدار سياقتى قاتەلىك جىبەرەتىنىڭىزدى مويىنداڭىز (ۋاعىزداۋشى 7:20).
-
اعاتتىق جاساعان جاعدايلاردان ساباق الىڭىز، سوندا ولاردى قايتالامايتىن بولاسىز.
-
كەمشىلىكتەرىڭىز بەن جامان ادەتتەرىڭىز بىردەن جوق بولىپ كەتپەيتىندىكتەن، شىدامدى بولىڭىز (ەفەستىكتەرگە 4:23، 24).
-
ومىرگە وڭ كوزبەن قارايتىن، قولداۋ كورسەتۋگە دايىن، مەيىرىمدى، سويتە تۇرا سىزگە قاتىستى ويىن اشىق ايتاتىن ادامدارمەن دوس بولىڭىز (ناقىل سوزدەر 13:20).
-
بىرەۋدى رەنجىتىپ الساڭىز، قاتەلىگىڭىزدى مويىنداپ، تەزىرەك كەشىرىم سۇراڭىز. تاتۋلاسۋ جۇرەگىڭىزدى تىنىشتىققا بولەيدى (ماتاي 5:23، 24).
كيەلى كىتاپتاعى قاعيدالار راسىندا دا ٴتيىمدى!
جوعارىدا اتالىپ وتكەن پاتريسيا قۇدايدىڭ ٴسوزىن وقي كەلە كەشىرىمدى بولۋدى ۇيرەندى. ول بىلاي دەپ جازدى: «مەن ٶمىرىمدى ۋلاپ كەلگەن اشۋ-ىزادان ازات بولدىم. ەندى ٶزىم دە قينالمايمىن، وزگەنى دە قينامايمىن. كيەلى كىتاپتاعى ٴتالىم-تاربيەدەن قۇدايدىڭ ٴبىزدى جاقسى كورەتىنىن جانە باقىتتى بولعانىمىزدى قالايتىنىن ٴتۇسىندىم».
كيەلى كىتاپتاعى قاعيدالارعا قۇلاق اسقاننىڭ ارقاسىندا تازا ار-ۇجدانعا يە بولعان رون ەسىمدى ٴبىر ەر كىسى بىلاي دەپ ٴبولىستى: «باسقالاردىڭ نە ويلاپ، نە ىستەيتىندەرىن قاداعالاي الماسام دا، ٶز ويلارىم مەن ارەكەتتەرىمدى قاداعالاي الامىن. تاتۋلىق ساقتاعىم كەلسە، وكپە-رەنىشتەن ارىلۋىم كەرەك. رەنىش پەن تاتۋلىقتى دۇنيەنىڭ ەكى جاعى — وڭتۇستىك پەن سولتۇستىك — دەپ قابىلدايتىن بولدىم. دەمەك، ەكى جاقتا دا بىردەي جۇرە المايتىنىمدى ٴتۇسىندىم».
a ماعلۇمات كوزى: «مەيو» ەمحاناسى مەن دجون حوپكينستىڭ مەديسينالىق ۆەب-سايتى جانە «قوعام پسيحياترياسى مەن پسيحياتريالىق ەپيدەميولوگيا» جۋرنالى.
