ANGĨKORŨO makĩria ma mĩaka 200 mĩthiru, mũndũ ndangĩetĩkirie maũndũ marĩa mothe maandĩkagwo ngathĩti-inĩ, o na ũmũthĩ nĩ hinya gwĩtĩkia maũndũ mothe marĩa tũthomaga Intaneti-inĩ. Tekinolonjĩ nĩ ĩtũmĩte gũkorũo na ũhoro mũingĩ na ũroneka na njĩra hũthũ. Ũhoro ũcio mũingĩ ũkoragwo ũrĩ wa ma, wa bata, na ũtangĩthũkia mũndũ, ĩndĩ ũrĩa mũingĩ nĩ wa maheeni, wa tũhũ, na no ũtũthũkie. Nĩkĩo no mũhaka tũthuure na ũũgĩ maũndũ marĩa tũthomaga. Mũndũ ambĩrĩria kũhũthĩra Intaneti no ecirie atĩ ũhoro mũna nĩ wa ma atĩ tu tondũ ũrĩ Intaneti-inĩ, kana tondũ aratũmĩirũo nĩ mũrata wake kũgerera e-mail. Ahota gwĩtĩkia atĩ ũhoro mũna nĩ wa ma o na angĩkorũo nĩ hinya gũkorũo ũhaanĩkĩte. Nĩkĩo Bibilia ĩtũheaga mũkaana ũyũ: “Mũndũ ũtarĩ mũũgĩ etĩkagia ũndũ o wothe, ĩndĩ mũndũ mũbarĩrĩri nĩamenyagĩrĩra harĩa egũthiĩra.”—Thim. 14:15.

Mũndũ mũũgĩ na ũtetĩkagia maũndũ mothe marĩa aigua nĩ mũbarĩrĩri. Angĩkorũo tũrĩ abarĩrĩri, nĩ tũrĩmenyagĩrĩra maũndũ marĩa tũraigua na tũrĩtĩkagia o marĩa tũĩ nĩ ma ma. Tũtirĩheenekaga na tũgetĩkia rũgano rũtarĩ rwa ma twathoma thĩinĩ wa Intaneti o na angĩkorũo nĩ rũmenyekanĩte nĩ andũ aingĩ. Nĩ kĩĩ kĩngĩgũteithia gũkorũo ũrĩ mũbarĩrĩri? Nĩ wega kwĩyũria: ‘Hihi kĩhumo kĩa ũhoro ũyũ nĩ gĩa kwĩhokeka? Kana hihi ũrutĩtwo handũ mũndũ o wothe angĩandĩka mawoni make, kana kuuma kĩhumo gĩtoĩkaine? Hihi ihumo ingĩ cia kwĩhokeka nĩ cionanĩtie atĩ ũhoro ũcio nĩ wa maheeni?’ * Nĩ ũndũ ũcio nĩ twagĩrĩirũo kũhũthĩra “wĩcirio.” (Thim. 7:7) Ũngĩona arĩ hinya gwĩtĩkia ũhoro mũna, no kũhoteke ti wa ma. Makĩria ma ũguo, angĩkorũo ũhoro ũcio nĩ wa gũthũkĩria arĩa angĩ rĩĩtwa-rĩ, wĩyũrie ũũ: ‘Gũtheremia rũgano rũrũ gũkũguna andũ arĩa angĩ atĩa? Mũndũ ũrĩa uumanĩte na rũgano rũu arĩ na muoroto ũrĩkũ?’

Andũ amwe nĩ mahĩahĩaga gũtambia ũhoro matekwenda kũmenya kana nĩ wa ma na moimĩrĩro  ma kũũtheremia nĩ marĩkũ. No kũhoteke mendaga kũmenyeka atĩ nĩo a mbere kũmenya ũhoro ũrĩa mũhiũ biũ. (2 Sam. 13:28-33) No rĩrĩ, tũngĩkorũo tũrĩ na ‘ũbarĩrĩri’ nĩ tũrĩĩciragia moimĩrĩro moru marĩa mangiumana na gũtherema kwa ũndũ mũna, hihi ta gũthũkĩria mũndũ rĩĩtwa.

Mũndũ ũrĩa ũratũmanĩra ũhoro no aage kũrora kana ũhoro ũrĩa aratũmanĩra nĩ wa ma tondũ gwĩka ũguo nĩ kũbataraga mahinda na kĩyo. Eciragia atĩ arĩa maraamũkĩra ũhoro nĩ megwĩtuĩrĩria kana ũhoro ũcio nĩ wa ma. No o nao ti kaingĩ makoragwo na mahinda ma gwĩka ũguo. (Ef. 5:15, 16) Kwoguo handũ ha gũtũmĩra arĩa angĩ ũhoro tũtarĩ na ma naguo, nĩ wega twĩciragie ũũ: “Angĩkorũo ndĩna nganja na ũhoro ũyũ, nĩ kaba ndiũtharie.”

Wĩyũrie ũũ: ‘Hihi niĩ nĩ hĩahĩaga gũtũmĩra arĩa angĩ ũhoro? Hihi nĩ harĩ hĩndĩ ndanacũnga mũhera andũ arĩa tũtũmanagĩra nao ũhoro nĩ ũndũ wa kũmatũmĩra ũhoro ũrĩ na mahĩtia kana wa maheeni? Nĩ harĩ hĩndĩ ndanakanio gũtheremia ũhoro kũrĩ andũ angĩ?’ Ririkana atĩ arata aku o nao no mahote kuona ũhoro Intaneti-inĩ na kwoguo no mone ũhoro ũrĩa marenda o na matarĩ na ũteithio waku. No gũkorũo matirabatara gũtũmĩrũo ũhoro mũingĩ ũrĩ na ng’ano cia mathekania, video, kana mbica. Ningĩ ti ũndũ wa ũũgĩ gũtũmanĩra mĩario ya Bibilia kana ũhoro mwandĩke. * Ningĩ ririkana atĩ rĩrĩa mũndũ eĩkĩra ũthuthuria we mwene, athoma mĩhari ya Bibilia kana ahaarĩria macokio make mwene nĩ ũndũ wa mĩcemanio nĩ ekũgunĩka makĩria gũkĩra rĩrĩa ũngĩmũtũmĩra ũhoro ũcio.

Ũngĩka atĩa ũngĩona ũhoro wa maheeni wandĩkĩtwo Intaneti-inĩ wĩgiĩ ithondeka rĩa Jehova? Wagĩrĩirũo gũtigana biũ na ũhoro ta ũcio! Andũ amwe nĩ monaga atĩ no mamenyithie arĩa angĩ ũhoro ũcio nĩguo maigue mawoni mao, no ĩyo nĩ njĩra ya gũtheremia ũhoro ũtarĩ mwega. Tũngĩigua twathumbũka nĩ ũndũ wa ũndũ mũna tuona Intaneti-inĩ, nĩ twagĩrĩire kũhoya Jehova ũũgĩ na twarie na athuri a kĩũngano. (Jak. 1:5, 6; Jud. 22, 23) O na gũtuĩka Jesu nĩ aaigĩrĩirũo maũndũ maingĩ ma maheeni, eerire arũmĩrĩri ake atĩ thũ ciao nĩ cingĩkamanyarira na ‘cimaigĩrĩre maũndũ  moru ma mĩthemba yothe.’ (Mat. 5:11; 11:19; Joh. 10:19-21) Nĩ tũrabatara kũhũthagĩra ‘ũgerereri’ na “ũtaũku” nĩguo tũhotage gũkũũrana “andũ arĩa maaragia maũndũ ma rũng’athio” na arĩa ‘ikĩro ciao nĩ iria hĩtanu.’—Thim. 2:10-16.

Ningĩ nĩ twagĩrĩirũo kwĩmenyerera gũtheremia ũhoro kana maũndũ monetwo ma kĩĩroho marĩa twĩragwo nĩ andũ arĩa angĩ. O na angĩkorũo ũhoro nĩ wa ma, ti kuuga atĩ no mũhaka ũtheremio. Nĩ kũrĩ ihinda ũtakoragwo ũrĩ ũndũ mwagĩrĩru na wa wendo kũmemerekia maũndũ kũrĩ andũ arĩa angĩ, o na mangĩkorũo nĩ ma ma. (Mat. 7:12) Kwa ngerekano, ti ũndũ wa wendo kana wa gwĩkĩra ngoro gũtheremia mũcene o na kũngĩkorũo ũhoro ũrĩa ũraheana nĩ wa ma. (2 Thes. 3:11; 1 Tim. 5:13) Ndeto imwe no ikorũo irĩ cia hitho, na nĩ twagĩrĩirũo gweterera ikoima na ene rĩrĩa makoona kwagĩrĩire na njĩra ĩrĩa makoona yagĩrĩire. Gũtheremia ndeto mbere ya ihinda rĩrĩa rĩagĩrĩire no gũkorũo na moimĩrĩro moru.

Ũmũthĩ nĩ ũndũ mũhũthũ gũtheremia ũhoro na ihenya mũno ũkorũo ũrĩ wa ma kana wa maheeni, wa bata kana wa tũhũ, mwega kana mũru. Nĩ wagĩrĩirũo kũmenya atĩ ũngĩtũmanĩra e-mail kana ndũmĩrĩri thimũ-inĩ o na angĩkorũo watũmĩra mũndũ ũmwe, ũkorũo watũma ũkĩendaga kana na mahĩtia, ũhoro ũrĩa watũma no ũthiĩ thĩinĩ wa thĩ yothe ta rũheni. Nĩ wega ũgĩĩtheme gũtũmanagĩra ũhoro na ihenya na kũrĩ mũndũ o wothe ũĩ. Rĩrĩa twathoma ng’ano cia gũcanjamũra, nĩ twagĩrĩirũo kũririkana atĩ o na gũtuĩka wendo ndwĩkũanagĩra, tũtiagĩrĩirũo gwĩtĩkagia maũndũ mothe. Makĩria ma maũndũ mothe, wendo nĩ ũregaga gwĩtĩkia maũndũ ma maheeni megiĩ ithondeka rĩa Jehova na megiĩ aarĩ na ariũ a Ithe witũ marĩa matheremagio nĩ andũ arĩa matungatagĩra ‘ithe wa maheeni’ nĩwe Shaitani ũrĩa Mũcukani. (Joh. 8:44; 1 Kor. 13:7) Kwoguo, ũhoti witũ wa gwĩciria o hamwe na ũtaũku nĩ irĩtũteithagia gũkorũo tũrĩ ‘abarĩrĩri’ na tũgeciragia ũrĩa tũgwĩka na ũhoro mũingĩ ũrĩa ũrĩ kuo ũmũthĩ. Bibilia yugaga ũũ: “Arĩa matarĩ ogĩ, magai marĩa magayaga no ũkĩgu, no andũ arĩa abarĩrĩri nĩ thũmbĩ ya ũmenyo mekagĩrũo.”—Thim. 14:18.