Adda dagiti mabalinmo nga aramiden tapno sumayaat ti riknam!

•  Ania ti aramidem?

•  No ngay maysa dayta a sakit?

•  Panagrekober

•  Makatulong a sasao iti Biblia

 Panunotem dagitoy nga eksena:

 Kanayon a naliday ni Jennifer. Inaldaw lattan a permi ti panagsangsangitna nga awan gapgapuna. Saanna a kayat ti makikadua kadagiti tattao ken awan ganasna a mangan. Marigrigatan met a maturog wenno agpokus. Pampanunoten ni Jennifer: ‘Ania ti mapaspasamak kaniak? Agsubliak pay ngata iti dati?’

 Nalaing idi nga estudiante ni Mark. Ngem ita, kagurguranan ti ageskuela, ken bigla a bimmaba dagiti gradona. Awanen ti gaganaygayanna nga agay-ayam iti paboritona nga isports. Magulguluan dagiti gagayyemna, ken madandanagan dagiti nagannakna. Normal laeng kadi dayta a paset ti biag—wenno adda sabali a makagapu?

 Kaslaka kadi ken ni Jennifer wenno ken ni Mark? No wen, ania ti mabalinmo nga aramiden? Adda dua nga opsionmo:

1.   Sanguem a bukbukodmo

2.   Makisaritaka iti pagtaltalkam nga adulto

 Mabalin a kaykayatmo ti opsion A, aglalo no saanmo a kayat ti makisarita. Ngem nasaysayaat kadi dayta nga opsion? Kuna ti Biblia: “Ti dua nasaysayaat ngem iti maysa, . . . ta no ti maysa kadakuada matuang, daydiay sabali mabalinna a bangonen ti kaduana. Ngem kasanonto koma iti agmaymaysa a matuang no awan ti sabali a mangbangon kenkuana?”​—Eclesiastes 4:9, 10.

 Kas pagarigan: Panunotem a nayaw-awanka iti lugar a nakaro ti krimen. Nagsipnget ken adu dagiti tattao iti aglawlaw a kasla madi ti panggepda. Ania ti aramidem? Mabalin a padasem a bukbukodmo ti agbirok iti dalan a pagruaran. Ngem saan ngata a nasaysayaat no agpatulongka iti maysa a tao a mapagtalkam?

 Ti depression ket kas iti dayta a delikado a lugar. Agpayso a mabalin a makariknaka iti liday no dadduma ken mabalin a mapukawto latta dayta. Ngem no agtultuloy latta a malidlidayka, masapul nga agpatulongkan.

 PRINSIPIO TI BIBLIA: “Ti maysa a mangiputputong iti bagina . . . maibusor iti isuamin a praktikal a kinasirib isu umalsanto.”​—Proverbio 18:1.

 Ti pagsayaatan ti opsion B​—pannakisarita iti nagannak wenno iti pagtaltalkam nga adulto​—ket makasursuroka iti kapadasan dagidiay saan a nagpaabak kadagiti negatibo nga emosion.

 Ngem mabalin a mapanunotmo: ‘Saan a maawatan dagiti nagannakko ti marikriknak!’ Ngem siguradoka kadi iti dayta? Uray no agduma ti situasionda idi tin-edyerda ken ti situasionmo ita, posible a nariknada met laeng ti kas iti marikriknam. Ket mabalin nga adda ammoda a solusion!

 PRINSIPIO TI BIBLIA: “Awan aya ti kinasirib kadagiti lallakayen ken pannakaawat iti kaatiddog dagiti aldaw?”​—Job 12:12.

 Ti punto: No ibagam ti marikriknam iti nagannakmo wenno iti pagtaltalkam nga adulto, dakkel ti posibilidadna a makaitedda iti epektibo a balakad.

 No inaldaw a madepdepreska, mabalin nga adda sakitmo a masapul a maagasan, kas iti clinical (wenno, major) depression.

 Kadagiti agtutubo, ti clinical depression ket kas iti gagangay a panagbaliwbaliw ti mood dagiti tin-edyer, ngem mabalin a nakarkaro ken napapaut dayta. Isu a no nakaro ken agtultuloy ti liday a marikriknam, makisaritaka kadagiti nagannakmo ket ibagam a padasem ti agpa-checkup.

 PRINSIPIO TI BIBLIA: “Dagiti tattao a nasalun-at saanda a kasapulan ti mangngagas, no di ket dagiti masaksakit.”​—Mateo 9:​12.

 No imbaga ti doktor nga adda major depression-mo, dika mababain. Normal dayta kadagiti agtutubo, ken maagasan dayta! Saan a bumaba ti panagkita kenka dagiti pudno a gagayyemmo.

 Tip: Agan-anuska. Kasapulan ti panawen tapno makarekoberka iti depression, ken ekspektarem nga adda dagiti aldaw nga okeyka ken adda met dagiti aldaw a nalidayka. a

 Kasapulam man ti agpadoktor wenno saan, adda dagiti mabalinmo nga aramiden tapno malabanam ti agtultuloy a liday. Kas pagarigan, makatulong ti regular a panagehersisio, nasustansia a makan, ken kompleto a turog tapno makontrolmo ti emosionmo. (Eclesiastes 4:6; 1 Timoteo 4:8) Mabalin met a makatulong no isuratmo iti maysa a notebook dagiti marikriknam, dagiti kayatmo nga aramiden tapno makarekoberka, dagiti tiempo a nalidayka manen, ken dagiti tiempo a nalabanam ti lidaymo.

 Adda man clinical depression-mo wenno malidlidayka gapu iti narigat a situasion a pakaipaspasanguam, laglagipem: No agpatulongka iti sabsabali ken aramidem ti pasetmo, malabanam ti depression.

•  “Ni Jehova asideg kadagidiay nadunor ti pusoda; ket dagidiay a naidagel iti espiritu [wenno, maup-upay] isalakanna.”​—Salmo 34:18.

•  “Ipalladawmo ti dadagsenmo ken Jehova a mismo, ket isu saranayennakanto. Saannanto a pulos ipalubos nga agdiwengdiweng daydiay nalinteg.”​—Salmo 55:22.

•  “Siak, ni Jehova a Diosmo, ig-iggamak ti makannawan nga imam, Daydiay agkunkuna kenka, ‘Dika agbuteng. Siak tulongankanto.’”​—Isaias 41:13.

•  “Dikay pulos maringgoran maipapan iti sumaganad nga aldaw.”​—Mateo 6:​34.

•  “Maipakaammo koma dagiti dawatyo iti Dios; ket ti talna ti Dios a mangringbaw iti isuamin a panunot saluadannanto dagiti pusoyo.”​—Filipos 4:​6, 7.