Historia, Saan a Sarsarita
Historia, Saan a Sarsarita
“Natuntonkon ti amin a bambanag manipud iti pangrugian.”—LUCAS 1:3.
APAY A NAIDUMDUMA TI BIBLIA? Isalaysay dagiti sarsarita ken mitolohia dagiti nakaskasdaaw nga estoria ngem saanda a dakamaten dagiti espesipiko a lugar, petsa, ken nagan dagiti tattao. Saan a kasta ti Biblia ta naglaon iti detalyado a pakasaritaan a mangipanamnama kadagiti agbasa a “ti sasaona ket pudno.”—Salmo 119:160, The Psalms for Today, ni R. K. Harrison.
MAYSA A PAGARIGAN: Kunaen ti Biblia a “ni Nabucodonosor nga ari ti Babilonia . . . indestierona ni Jehoiaquin [ari ti Juda] idiay Babilonia.” Idi agangay, “ni Evil-merodac nga ari ti Babilonia, iti tawen a panagbalinna nga ari, intal-ona ti ulo ni Jehoiaquin nga ari ti Juda manipud iti balay a pagikulongan.” Kanayonanna, “maysa a sustento ti patinayon a naited kenkuana [ni Jehoiaquin] manipud iti ari, iti inaldaw kas maiparbeng, iti amin nga al-aldaw ti panagbiagna.”—2 Ar-ari 24:11, 15; 25:27-30.
TI NATAKUATAN DAGITI ARKEOLOGO: Kadagiti rebbek ti nagkauna a Babilonia, natakuatan dagiti arkeologo dagiti dokumento ti administrasion a napetsaan idi nagturay ni Nabucodonosor II. Nakalista dagiti rasion a naited kadagiti balud ken dadduma pay a supsuportaran ti ari. Nairaman iti listaan ni “Yaukin [Jehoiaquin],” nga “ari iti pagilian ti Yahud (Juda),” ken ti sangakabbalayanna. Ti ngay kasuno ni Nabucodonosor a ni Evil-merodac? Kastoy ti mabasa iti kitikit iti maysa a basehas a nasarakan iti asideg ti siudad ti Susa: “Palasio ni Amil-Marduk [Evil-merodac], Ari ti Babilonia, anak ni Nabucodonosor, Ari ti Babilonia.”
ANIA TI PANAGKUNAM? Adda kadi sabali a nasantuan a libro nga espesipiko ken detalyado no maipapan iti historia? Wenno talaga a naidumduma ti Biblia?
[Blurb iti panid 5]
“Ad-adda nga umiso ken mapagtalkan ti impormasion nga ipaay ti Biblia maipapan iti tiempo ken lugar dagiti napateg a pasamak ngem iti impormasion dagiti nagkauna a dokumento.”—A SCIENTIFIC INVESTIGATION OF THE OLD TESTAMENT, NI ROBERT D. WILSON
[Ladawan iti panid 5]
Ti dokumento iti Babilonia a Nakadakamatan ni Ari Jehoiaquin ti Juda
[Credit Line]
© bpk, Berlin/Vorderasiatisches Museum, SMB/Olaf M. Tessmer/Art Resource, NY