Panagbiag Sigun iti Kabaelan​—Kasano?

ADDA pagsasao a, “No dakkel ti butones dakkel met ti ohales.” Kaipapanan daytoy a masapul a saanka nga aggasto iti nalablabes ngem iti kabaelam.

Simple laeng daytoy a prinsipio ngem iti kinapudnona kasla narigat nga iyaplikar ken makita ti positibo a resultana. Naliklikan koma dagiti tattao ti adu a pinansial a parikut no sinurotda daytoy a simple a prinsipio. Kasanotayo a mayaplikar dayta? Pakasarakantayo kadagiti epektibo a balakad? Masarakan iti Biblia ti adu a makatulong nga impormasion. Usigentayo ti kunaenna.

Dagiti Makatulong a Prinsipio ti Biblia

Naglaon ti Biblia iti adu a praktikal a prinsipio a makatulong iti umiso a panaggasto. Sukimatentayo ti sumagmamano ket kitaem no kasano a makatulong kenka dagitoy.

Agplano wenno agbadyet. Tapno umiso ti pakaigastuan ti kuartam, masapul nga ammom no mano ti mateggedam ken no ania dagiti paggastuam. Kuna ti Biblia: “Agplanoka a siaannad ket maaddaankanto iti nawadwad; no gangganatem ti aramidmo, agkurangkanto iti kasapulan.” (Proverbio 21:5, Ti Baro a Naimbag a Damag Biblia) Dadduma ti agusar kadagiti sobre a pangikabilanda iti gastuen para iti “Taraon,” “Abang,” wenno “Kawes.” No daytoy a wagas ti kayatmo wenno adda pay nasaysayaat, ti napateg ket ammom ti pakaigastuan ti kuartam, nga iyun-unam dagiti kasapulam saan a dagiti di nasken a bambanag.

Di umapal. Adu a tattao kadagiti nakurapay a nasion ti agtarigagay iti bambanag nga ik-ikutan dagiti tattao iti narang-ay a nasion. Apalanda ti bambanag nga ipasindayag dagiti kaarrubada. Mabalin a silo daytoy ta nalabit saanda a talaga a kabaelan a gatangen dagita. Apay koma a tuladem ti kinamaagda a mangilumlom kenka iti utang? Iballaag ti Biblia: “Ti naapal a mata agganat a bumaknang, ngem saanna nga ammo a dumteng kenkuana ti panagkasapulan.”​—Proverbio 28:22, The Jerusalem Bible.

Agbiag a simple. Imbalakad ni Jesus kadagiti adalanna a pagtalinaedenda a “simple” ti matada. (Mateo 6:22) No ikagumaam ti gumatang iti litson ngem ti la kabaelam ket daing, agparikutkanto iti kuarta. Sigun iti report ti maysa nga Asian Development Bank, maibilang a marigrigat iti Asia ti gistay  kakatlo ti populasion ti Pilipinas ken nasurok a kagudua ti populasion ti India, nga agarup $1.35 (U.S.), wenno ₱60 laeng ti pagbibiagda iti kada aldaw. No nababa ti sueldo ti maysa a tao, nasayaat no dagiti laeng napateg ti gatangenna. Ngem uray kadagiti nabaknang a pagilian, makatulong met daytoy a prinsipio tapno maliklikan ti panagparikut iti kuarta.

Makontento iti talaga a kasapulan. Maitunos daytoy iti balakad ti Biblia nga agbiag a simple. Kuna ti 1 Timoteo 6:8: “No adda pagtaraon ken pagkawestayo, mapnektayon kadagitoy a banag.” Saan a baknang ti dadduma a karagsakan a tattao iti lubong; mapnekdan iti adda kadakuada, saan laeng a dagiti material a banag no di ket ti ayat ti pamilia ken gagayyemda.​—Proverbio 15:17.

Liklikan ti di nesesita a panagutang. Pudno ti kuna ti Biblia: “Ti nabaknang isu daydiay agturay kadagidiay bassitan iti sanikua, ket ti nakabulod adipen iti tao nga agpapautang”! (Proverbio 22:7) Nupay di maliklikan no dadduma ti umutang, masansan a mailumlom iti adu nga utang dagidiay aggatang lattan iti banag a magustuanda. Nangnangruna a pudno daytoy no agusarka iti credit card. Kinuna ti magasin a Time: “Iti kanito a maaddaan ti maysa iti credit card, mabalin a sabalin ti panangmatmatna iti kuarta ket aggatang lattan a dina pampanunoten.” Kuna ni Eric a taga-Pilipinas: “Masansan a mailaw-anko ti gumatang iti diak gayam kabaelan no agusarak iti credit card. Gapuna, madadael ti badyetko no agbayadakon.” Nainsiriban ngarud ti panagan-annad iti panagusar iti credit card!​—2 Ar-ari 4:1; Mateo 18:25.

Agurnong sakbay a gumatang. Nupay kasla kadaanan ti panagurnong iti kuarta sakbay ti panaggatang, maysa dayta kadagiti kasayaatan a pamay-an tapno maliklikan ti panagparikut iti kuarta. Gapu iti dayta, naliklikan ti adu a tao ti panagutang ken dagiti problema nga ibungana, kas iti nangato nga interes, a nayon ti gatad ti tunggal banag a gatangen ti maysa a tao. Iti Biblia, nailadawan ti kuton kas “masirib” agsipud ta agurnong iti “abastona a taraon iti mismo a panagani” tapno adda kanenna iti masanguanan.​—Proverbio 6:6-8; 30:24, 25.

Makasursuro iti Dadduma

Naimbag ti amin a balakad ti Biblia nga inusigtayo, ngem talaga kadi a makatulong dagita tapno agbiag dagiti tattao sigun iti kabaelanda? Kitaentayo ti kapadasan ti sumagmamano a nangipangag iti kasta a balakad ken sibaballigi a nangbalanse iti pinansial a kasapulanna.

Ni Diosdado nga addaan uppat nga annak, inaminna a marigatan a mangipaay iti pinansial a kasapulan ti pamiliana gapu iti napalabas a krisis iti ekonomia. Ngem bigbigenna a napateg ti panagbadyet. “Ibadyetko ti tunggal sentimo a mateggedak,” kunana. “Adda listaak iti amin a paggastuanmi.” Kasta met ti inaramid ni Danilo. Nalugi ti bassit  a negosioda ken baketna, ngem nayan-anayda ti sapulda babaen ti panagbadyet. Kunana: “Ammomi no mano ti mateggedanmi iti makabulan, ken ammomi met no ania ti paggastuanmi. Gapuna, pagsaritaanmi a nalaing no mano ti mabalinmi a gastuen.”

Tapno mayanay ti naiplano a badyet, kissayan ti dadduma ti inlatangda para iti dadduma a kasapulan. Kuna ti balo a ni Myrna nga addaan iti tallo nga annak: “Magmagnakami laengen kadagiti annakko a tumabuno kadagiti Nakristianuan a gimong imbes nga aglugankami.” Insuro ni Myrna kadagiti annakna a napateg ti simple a panagbiag. Kunana: “Inkagumaak ti agbalin nga ulidan iti panangyaplikar iti prinsipio ti 1 Timoteo 6:8-10, a mangipakita iti kinapateg ti panagbalin a kontento.”

Kasta met ti inaramid ni Gerald a dua ti annakna. Kunana: “Bayat ti panagadal ti pamiliami iti Biblia, pagsasaritaanmi ti kapadasan dagiti Kristiano a nangipamaysa iti atensionda iti napapateg a naespirituan a bambanag. Makaparegta ti resultana ta saan nga agdawat dagiti ubbing iti saan a napateg a banag.”

Awan pay asawa ni Janet a taga-Pilipinas ken agserserbi kas amin-tiempo a boluntario a mangisursuro iti Biblia. Nabiit pay a naawanan iti trabaho, ngem agbibiag sigun laeng iti kabaelanna. Kunana: “Maaramidak dayta babaen ti panangiplanok iti kasayaatan a pangusarak iti kuartak. Imbes a mapanak iti mall, agbirokak iti babassit a paglakuan a nalaklaka ti presioda. Apay koma a gumatangak iti nangina no makagatangak met iti nalaka? Saanak met a gumatang iti diak implano a gatangen.” Nabigbig ni Janet a nainsiriban ti panagurnong iti kuarta. Kunana pay: “No adda uray bassit laeng a teddak, idulinko dayta para kadagiti di ninamnama a paggastuak.”

Maipapan iti panagusar iti credit card, kuna ni Eric a nadakamat itay: “Agusarak laeng iti credit card no talaga a kasapulan.” Umanamong met ni Diosdado: “Tapno makapagteppelak, ibatik laengen iti opisina ti credit card-ko.”

Agbiag Sigun iti Kabaelan

Nupay naipamaysa ti Biblia iti naespirituan a bambanag, nabigbig ti adu a naglaon met dayta kadagiti prinsipio a makatulong iti umiso a panaggasto. (Proverbio 2:6; Mateo 6:25-34) Mabalinmo met ti agbiag sigun iti kabaelam no iyaplikarmo dagiti prinsipio ti Biblia a nausig iti daytoy nga artikulo ken no tuladem dagidiay nagunggonaan kadagita. No aramidem dayta, maliklikam ti adu a problema a mapaspasaran ita ti minilion a tattao.

[Blurb iti panid 10]

‘Pagsaritaanmi a nalaing no mano ti mabalinmi a gastuen’

[Blurb iti panid 11]

‘Imbes nga aglugankami, magmagnakami laengen a tumabuno kadagiti Nakristianuan a gimong’

[Blurb iti panid 11]

‘Saanak nga aggatang iti diak implano a gatangen’