Terus ngagai penerang

Terus ngagai Ripih Isi

TULUNG NGAGAI ORANG KE DITINGGANG PENUSAH

Mutarka Penusah Ati—Utai ke Ulih Digaga Nuan Diatu

Mutarka Penusah Ati—Utai ke Ulih Digaga Nuan Diatu

Enti nuan ngiga chara kena mutarka penusah ati, nuan engka tetemuka seribu chara. Sekeda chara tu ngasi agi ari ke bukai. Tu ketegal, chara tiap iku orang ke napi penusah ati enda sebaka. Chara ke dikena seseiku orang, bedau tentu ulih nulung orang bukai.

Taja pia, bisi sekeda chara ti senang ke udah nulung orang bukai. Chara ke baka tu suah dikena bala kaunselor, sereta sejalai enggau prinsip ari Bup Kudus, iya nya siti bup ke meruan ulih dikena.

1: TERIMA MEH BANTU ARI DIRI SEBILIK ENGGAU KABAN RAPAT

  • Sekeda pakar madah, tu meh chara ti pemadu beguna kena mutarka penusah ati. Tang, bisi maya nuan engka deka kediri aja, indah berasai ringat lebuh orang bukai nguji deka nulung nuan. Ulah ke baka tu endang biasa.

  • Anang meh berunding, nuan patut seruran begulai enggau orang bukai. Ba maya ti sama, anang meh ngenyauhka diri ari sida, laban nuan engka begunaka tulung ari sida dudi hari. Enggau basa, padahka utai ke diguna nuan enggau utai ke enda diguna nuan maya nya.

  • Bepelasarka utai ke diguna nuan, nuan patut nemu natak maya kediri enggau maya nuan patut begulai enggau orang bukai.

PRINSIP: “Dua iku manah agi ari siku, . . . Enti sema siku ari seduai iya teterap, siku ga bisi ngangkatka iya.”—Pengajar 4:9, 10.

2: Makai Pemakai Ti Manah, Lalu Ngiga Awak Sesais

  • Makai pemakai ti manah ulih nulung mutarka stres ketegal penusah ati. Uji meh makai mayuh macham buah, sayur, enggau pemakai ke enda ngundan kelalu mayuh lemak.

  • Irup meh mayuh ai amat, sereta ai buah tauka ai ari sayur ti manah ke pengerai.

  • Enti nyawa nuan enggai makai, uji meh makai mimit tang suah. Nuan mega ulih nanya lutur pasal pemakai bukai ti manah ke pengerai (suplemen). *

  • Bejalai jampat tauka sesais ulih ngurangka runding ti negatif. Maya sesais, nuan ulih milih sekalika deka berundingka penusah ati tauka nyeliahka nya, lalu ngusungka runding nuan ti charut.

PRINSIP: “Nadai orang kala begedika tubuh diri, tang iya nupi sereta bejimat ngintu tubuh nya.”—Epesus 5:29.

3: TINDUK TI CHUKUP

  • Tinduk amat beguna, lebih agi ngagai orang ke tusah ati, laban penusah ati ulih ngasuh sida berasai lelak agi ari ke biasa.

  • Anang makai tauka ngirup utai ti mayuh kafein enggau alkohol, laban dua iti utai tu ulih ngasuh nuan tusah tinduk.

PRINSIP: “Manah agi ngembuan mimit aja utai tang enda irau ati, ari ke seruran bebendar gawa ngena jari dua piak, nguji nangkap ribut.”—Pengajar 4:6.

4: ENDA NETAPKA SITI AJA CHARA

  • Tiap iku orang bisi chara diri empu lebuh lenyau orang ke dikesayau. Nuan patut nentuka chara ti pemadu manah kediri empu.

  • Mayuh orang berasai lantang pengudah madahka orang bukai pasal penusah ati sida, tang bisi mega ke tusah deka bekunsika semua utai. Runding pakar pasal penguntung madahka asai ati mega bebida-bida. Enti nuan patut madahka asai ati tang kakang, uji padahka nya mimit-mimit, engka ngagai seiku kaban rapat nuan.

  • Sekeda orang berasai lantang pengudah nyabak, tang bisi mega mujur mutarka penusah ati taja pan sida kurang nyabak.

PRINSIP: “Pengaga ati nuan endang enggi nuan empu.”—Jaku Dalam 14:10.

5: SELIAHKA TEBIAT TI NGEMEDIS

  • Sekeda orang “ngerarika diri” ari penusah ati enggau chara makai dadah tauka ngirup ai bisa nyentukka mabuk. Tebiat ke baka tu ulih ngemedis, laban pengelantang ke diasaika nya semina enda lama aja, lalu mai penusah. Lantangka meh ati nuan enggau pengawa ti mai penguntung.

PRINSIP: “Aram kitai nuchi diri empu ari semua utai ti ngamahka tubuh enggau roh kita.”—2 Korint 7:1.

6: BAGI AWAK NUAN

  • Mayuh orang berasai nyamai agi lebuh sida napi penusah ati nya, sereta nemu milih maya belelak. Reti iya, sida nemu ni maya sida patut napi penusah ati nya, tauka maya sida patut nulung orang bukai ngambika enda kelalu berundingka penusah ati diri.

  • Nuan ulih ngena “maya belelak” tu ngiga kaban ti baru, ngerapatka agi kaul enggau kaban ti lama, belajarka pengelandik ti baru, tauka ngereja sebarang utai ke ngasuh nuan berasai nyamai agi.

  • Nyau kelama, nuan engka ngasaika “maya belelak” nya deka nyadi suah agi sereta lama agi. Tu meh chara iya nuan suman ari penusah ati nya enggau belubah-lubah.

PRINSIP: “Semua utai ti nyadi di dunya ti endang nyadi ba maya ti diletak . . . maya sinu, enggau maya gaga, maya ngulit, enggau maya betanda.”—Pengajar 3:1, 4.

7: TERUSKA PENGAWA NINTING HARI

  • Kereja baru pengawa ke digaga nuan ninting hari.

  • Lebuh nuan ngereja baru pengawa ke biasa, chunto iya tinduk, kereja, enggau pengawa bukai, nuan deka ngasaika pengidup nuan pulai baka selama.

  • Enti nuan kisuk enggau pengawa ti positif, penusah ati nuan ulih dikurangka.

PRINSIP: ‘Nya alai laban Petara udah ngasuh kitai diau lantang, kitai enggai kelalu irau ati ke pemandak umur kitai.’—Pengajar 5:20.

8: ANANG BEGUAI NGAGA PEMUTUS TI BESAI

  • Mayuh orang nesal laban udah ngaga pemutus ti besai sepengudah orang ke dikesayau mati.

  • Enti ulih, anang beguai ngaga pemutus deka pindah, nukar kereja, tauka muai barang orang ke dikesayau.

PRINSIP: “Bejimat lebuh nuan ngaga pelan, nya baru nuan deka bulih mayuh utai. Enti nuan kelalu beguai-guai ngereja utai, nuan nadai kala chukup utai.”—Jaku Dalam 21:5.

9: KINGATKA MEH ORANG KE DIKESAYAU

  • Mayuh orang ke tusah ati berasai lantang lebuh sida ngereja sesiti utai, ke ngasuh sida agi ingatka pasal orang ke udah mati.

  • Nuan engka ulih ngumpul gambar tauka barang pengingat, tauka nulis utai ke kala dikereja, sereta sebarang utai kena nuan ingatka iya.

  • Simpan meh barang ke ngundan pengingat ti manis. Lebuh nuan lelengau lalu ati nuan udah sedia, peda meh barang nya.

PRINSIP: “Kingatka utai ti udah nyadi kelia menya.”—Ulang Adat 32:7.

10: RAUN

  • Nuan engka ulih raun.

  • Enti nuan enda ulih chuti panjai, gaga meh utai ke ulih ngelantangka ati dalam sehari dua. Chunto iya, mandi ai wong tauka sungai, ngelawa muzium, tauka deriba aja kena ngelantangka ati.

  • Pengawa ti bebida ari utai ti dikereja ninting hari ulih nulung nuan mutarka penusah ati.

PRINSIP: “Aram kitai mupuk ngagai endur ti sunyi, kediri kitai aja, lalu belelak dia enda lama.”—Mark 6:31.

11: NULUNG ORANG BUKAI

  • Kingatka meh, maya nuan meri awak nulung orang bukai, tu ulih ngelantangka ati nuan empu.

  • Nuan ulih nulung orang ke napi penusah ti sama ketegal ditinggal mati. Chunto iya, kaban tauka kaban belayan ke begunaka seseiku orang alai sida bekunsika penusah ati.

  • Nyukung enggau ngelantangka orang bukai ulih meri nuan pengaga ati sereta ati ti puas.

PRINSIP: “Beberekat agi orang ke meri, ari orang ke nerima.”—Surat Kereja Rasul 20:35.

12: BERATIKA UTAI TI DIGUNA NUAN

  • Penusah ati ulih nulung nuan nemu agi utai ke amat-amat beguna.

  • Kena meh peluang nya beratika chara pengidup nuan.

  • Ubah meh utai ke diguna nuan enti nya patut.

PRINSIP: “Manah agi mansang ngagai rumah orang ke ngulit, ari ke mansang ngagai rumah alai orang ke rami, laban orang ke idup seruran ingatka pemati endang nganti semua kitai.”—Pengajar 7:2.

Ke bendar iya, penusah ati ke ditapi nuan enda ulih lenyau abis lengis. Tang mayuh orang ke lenyau orang ti dikesayau ngaku, chara ti positif baka ke disebut dalam artikel tu, udah nulung ngelantangka ati sida. Endang amat, bisi chara ti bukai mega ulih dikena, tang enti nuan nguji beberapa chara tu, nuan ulih ngasaika mayuh agi pengelantang.

^ per. 13 Majalah tu enda madahka sesebengkah chara berubat ke patut dikena.