MADAMO sing balita parte sa mga kalamidad. Mas madamo subong ang mga biktima sini. Suno sa Centre for Research on the Epidemiology of Disasters, sa Belgium, may 373 ka kalamidad sang 2010 lamang, kag indi magnubo sa 296,000 ka tawo ang napatay.

Nagdamo man ang ginreport nga mga kalamidad sang nagligad nga mga dekada. Halimbawa, sang 1975 asta 1999, mga 300 lang ka kalamidad ang narekord kada tuig. Pero sang 2000 asta 2010, mga 400 na ini kada tuig. Mahimo nagapamangkot ka man, ‘Ngaa kadamo gid sang kalamidad subong?’

Bisan pa nagasiling pirme ang mga tawo nga ang mga kalamidad “kahimuan sang Dios,” indi ini matuod. Indi ang Dios ang ginhalinan sang mga kalamidad nga nagahalit sa mga tawo subong. Pero, gintagna sang Biblia nga may mga kalamidad nga matabo sa aton panahon. Halimbawa, sa Mateo 24:7, 8, nagsiling si Jesus: “May kakulang sa kalan-on kag mga linog sa nagkalainlain nga duog. Ini tanan nga butang pamuno sang pagpasakit.” Ngaa gintagna ini ni Jesus, kag ano ang kahulugan sini para sa aton?

Amo yadto ang sabat ni Jesus, nga Anak sang Dios, sang ginpamangkot sia: “Ano ang mangin tanda . . . sang katapusan sang sistema sang mga butang?” (Mateo 24:3) Ginsugid niya ang mga butang nga mahanabo, lakip ang mga kalamidad nga ginsambit kaina. Dayon nagsiling sia: “Kon makita ninyo nga nagakahanabo ini nga mga butang, mahibaluan ninyo nga ang ginharian sang Dios malapit na.” (Lucas 21:31) Gani, ini nga mga kalamidad may daku nga kahulugan para sa aton. Mangin tanda ini sang daku nga mga pagbag-o nga mahanabo sa indi madugay.

Madamo gihapon ang nagapamangkot, Kon indi ang Dios ang ginhalinan sang mga kalamidad, sin-o ukon ano ang kabangdanan sini? Masabat ini kon batunon naton ang importante nga kamatuoran nga ginsiling sang Biblia: “Ang bug-os nga kalibutan yara sa gahom sang  isa nga malauton.” (1 Juan 5:19) Ginapakita sini nga indi ang Dios ang sa likod sang madamo nga trahedya sa kalibutan, kundi ang iya kaaway, ang “isa nga malauton,” nga ginatawag man sang Biblia nga “Yawa.”—Bugna 12:9, 12.

Para sa maiyaiyahon nga kaaway sang Dios, wala sing pulos ang mga tawo. Bangod kontrolado niya ang kalibutan, gusto niya nga mangin maiyaiyahon man sila. Ang matuod, gintagna sang Biblia nga “sa katapusan nga mga adlaw,” ang mga tawo mangin “mahigugmaon sa kaugalingon, mahigugmaon sa kuarta, nagapabugal sang kaugalingon, [kag] matinaastaason.” (2 Timoteo 3:1, 2) Gani indi katingalahan nga bangod sa impluwensia sang Yawa, ini nga mga kinaiya makita man sa kalibutan. Gusto niya nga mangin sakon ang mga tawo kag nagresulta ini sang kahalitan.

Paano ang kasakon sang tawo nagresulta sa mga kalamidad? Ang United Nations nagreport parte sa mga kalamidad sa kalibutan: “Madamo ang nagaistar sa delikado nga mga lugar pareho sang mga ginabahaan. Luwas sini, madali mahalitan ang palibot bangod sa pagkaguba sang mga kagulangan kag katunggan. Ang mas malain pa amo ang katalagman sang pagbag-o sang klima kag pagtaas sang nibel sang dagat bangod sa pagdugang sang greenhouse gas . . . nga resulta sang hilikuton sang tawo.” Ang kalabanan sining “hilikuton sang tawo” masiling nga para sa kauswagan sang ekonomiya, pero ang matuod, resulta ini sang pagkamaiyaiyahon kag kasakon sang mga tawo.

Polusyon

Subong, ginabaton na sang madamo nga eksperto nga ang pataka nga hilikuton sang tawo nagpagrabe sa halit sang mga kalamidad. Kon amo, daw pareho lang nga ginasuportahan sang mga tawo ang pamaagi sang Yawa nga nagapalala sa epekto sang kalamidad.

Gani, ang wala sing kontrol nga hilikuton sang tawo nagaresulta sa mga kalamidad. Ang halit sang pila ka kalamidad nagadepende sa lugar kon diin ini natabo. Sa madamo nga lugar, ang epekto sini naglala pa gid bangod sa hilikuton sang malain nga mga tawo, ukon bangod sa kapigaduhon ukon indi alalangay nga kahimtangan sa kalibutan, napilitan ang mga tawo nga mag-istar sa delikado nga mga lugar. Pero siempre, may mga tawo nga nagaantos sa mga kalamidad, indi bangod sa kalainan ukon pagpabaya sang iban, kundi bangod “ang tion kag ang wala ginapaabot nga hitabo nagakatabo sa ila tanan.”—Manugwali 9:11, NW.

Kon biktima ka sang kalamidad, paano mo ini atubangon? Usisaon naton kon ano ang dapat himuon para indi kita matam-an kon mag-abot ang mga kalamidad.