Ikaw kag ang imo kuatro anyos nga bata pirme nagakontrahanay kon sin-o ang masunod, kag ang imo bata ang daw pirme nagadaug.

• Kon hambalan mo sia nga himuon ang indi niya gusto himuon, wala ka niya ginasapak.

• Kon hambalan mo sia nga indi paghimuon ang gusto niya himuon, nagabisyo sia.

‘Natural lang ayhan ini sa mga bata?’ palibog mo. ‘Madula lang ayhan ini kon magdaku na sia?’

Mahimo mo matudluan ang imo bata nga magtuman. Pero antes naton hibaluon kon paano, binagbinagon naton ang isa ka posible nga rason sang iya indi maayo nga batasan.

Kon bag-o lang nabun-ag ang bata, ang imo panguna nga katungdanan amo ang pag-atipan sa iya. Yara ka pirme agod ihatag ang iya kinahanglanon. Kon mag-ingos sia, nagadalagan ka dayon kag ihatag ang iya mga kinahanglanon. Nagakaigo lang ina nga himuon. Ang bag-o nabun-ag nga bata ukon lapsag nagakinahanglan sing pirme nga pag-atipan sang ginikanan.

Apang pagligad sang madamo nga bulan nga amo sina ang ginahimo sa iya, natural lang nga magbatyag ang bata nga sia ang agalon sa balay kag ang iya mga ginikanan amo ang mga suluguon nga magatuman sang iya gusto. Dayon, kon duha na sia ka tuig, mahibaluan na sang bata ang masakit nga kamatuoran: Nasumpo na ang iya “pagkadiktador.” Wala na sia ginasunod sang iya mga ginikanan; nagapaabot sila nga sia ang magasunod sa ila. Daw magulpihan sa sini ang mga bata! Gani ang pila nagabisyo. Ginatilawan naman sang iban ang awtoridad sang ila mga ginikanan paagi sa indi pagtuman sa ila.

Sa sinang mabudlay nga tion, kinahanglan tungdan sang ginikanan ang iya bag-o nga katungdanan—ang isa nga may awtoridad sa paghatag sing maathag nga panuytoy kon ano ang ginapaabot sa bata. Pero ano abi kon indi pagsapakon ukon indi pagsundon sang bata ina nga panuytoy, pareho sang ginapakita sa umpisa nga senaryo?

Manguna. Indi pagkilalahon sang imo bata ang imo pagkalider kon indi ka niya makita nga nagapanguna. Gani ipatuman ang imo awtoridad sing nagakaigo. Sining karon lang nga mga dekada, ginhimo sang pila nga ginatawag nga mga eksperto ang tinaga nga “awtoridad” nga daw mapintas pamatian. Ang isa nagtawag pa gani sa awtoridad sang mga ginikanan nga “indi husto” kag “malain.” Pero ang kabaliskaran sini—ang pagkamatinuguton—makapalibog sa mga bata, makapabatyag sa ila nga makapagusto sila, kag may kinamatarong sila. Indi gid ini makabulig sa ila nga mangin responsable nga mga adulto.—Prinsipio sa Biblia: Hulubaton 29:15.

Magdisiplina. Ang isa ka diksionaryo naghatag sing kahulugan sa disiplina subong “paghanas nga nagaresulta sa pagkamatinumanon ukon pagpugong sa kaugalingon, sa masami paagi sa mga pagsulundan kag sa mga silot kon indi ini pagsundon.” Siempre pa, ang disiplina dapat rasonable ukon wala nagaabuso. Sa pihak nga bahin, dapat nga maathag ini ukon ipatuman gid ang silot, para may rason ang bata nga magbag-o.—Prinsipio sa Biblia: Hulubaton 23:13.

Mangin maathag. Ginapamangkot lang sang pila ka ginikanan ang ila bata kon bala magatuman sia. (“Puede mo bala himuson ang imo kuarto?”) Abi nila pagpakita ini sing maayo nga pamatasan. Apang ina nga taktika nagapakita nga ang mga ginikanan amo ang magasunod sa bata kag ginahatagan nila sia sing kahilwayan nga mamensar anay kon bala magatuman sia ukon indi. Imbes nga talikdan ang imo awtoridad, maghatag sing maathag nga panuytoy kag indi na magpamangkot.—Prinsipio sa Biblia: 1 Corinto 14:9.

Tumana ang imo ginsiling. Kon magsiling ka nga indi, tumana ini, kag pat-ura nga nagaugyunay kamo sang imo tiayon. Kon nakadesisyon kamo sang silot sa indi pagtuman, ipadapat ini. Indi na maghimo sing malawig nga negosasyon ukon baisan pa kon ngaa amo sina ang imo desisyon. Mas mahapos sa imo bata—kag sa imo man—kon ‘ang imo “Huo” mangin huo kag ang imo “Indi,” indi.’—Santiago 5:12.

Mangin mahigugmaon. Ang pamilya indi demokrasya ukon diktador. Sa baylo, ginhatag ini sang Dios nga kahimusan para ang mga bata matuytuyan sing mahigugmaon agod mangin responsable nga mga adulto. Subong bahin sini, ang disiplina magatudlo sa imo bata nga magtuman kag mabatyagan niya nga ginapalangga mo sia.