Magdiretso sa kaundan

Magdiretso sa listahan sang kaundan

 LARAWAN SANG KASAYSAYAN

Plato

Plato

Si Plato (mga 427-347 B.C.E.) isa ka pagano kag Griego nga pilosopo. Natawo sia sa Atenas sa isa ka manggaranon kag impluwensiado nga pamilya kag nakabaton sang mataas nga edukasyon. Daku gid ang impluwensia sa iya sang bantog nga pilosopo nga si Socrates kag sang mga sumulunod ni Pythagoras, nga isa man ka pilosopo kag matematiko.

NAGLAKBAY si Plato sa mga lugar sa Mediteraneo kag nag-entra sa pulitika sa Syracuse, isa ka siudad sang mga Griego sa Sicily. Pero nagbalik sia sa Atenas kag nagpatindog sang Akademya. Amo ini ang ginakabig nga pinakauna nga unibersidad sa Europa kag nangin sentro sang pagtuon sa matematika kag pilosopiya.

NGAA IMPORTANTE INI SA IMO?

Daku gid ang impluwensia sang mga panudlo ni Plato sa pagtuluuhan sang minilyon, lakip ang mga nagapangangkon nga Cristiano, kay abi sang kalabanan sa ila nabase ini sa Biblia. Ang isa sa pinakabantog nga panudlo ni Plato amo nga ang mga tawo may imortal nga kalag nga nagabulag sa lawas kon ang isa mapatay.

“Ang imortalidad sang kalag amo ang isa sa mga paborito nga topiko ni Plato.”—Body and Soul in Ancient Philosophy

Interesado gid si Plato sa kabuhi pagkatapos sang kamatayon. Ang libro nga Body and Soul in Ancient Philosophy nagsiling nga “ang imortalidad sang kalag amo ang isa sa mga paborito nga topiko ni Plato.” Kumbinsido gid sia nga “nagabulag ang kalag kon mapatay ang lawas, para padyaan ukon silutan” sa pihak nga kinabuhi base sa hinimuan sang tawo sang nagakabuhi pa ini sa duta. *

PAANO NAGLAPNAG ANG PANUDLO NI PLATO?

Sa sulod sang siam ka gatos ka tuig nga pagluntad sang  Akademya ni Plato, halin sang 387 B.C.E. asta sang 529 C.E., daku gid ang impluwensia sini. Ang mga ideya ni Plato nangin popular sa mga lugar nga ginagamhan sadto sang Gresya kag Roma. Ginbaton ini sang Judiyo nga pilosopo nga si Philo sang Alexandria subong man sang madamo nga lider sang relihion sa Cristiandad. Subong resulta, ang pagano nga mga ideya, lakip ang imortalidad sang kalag, nagsamo sa mga panudlo sang Judaismo kag Cristianismo.

“Ang tanan nga Cristianong panudlo may samo gid nga Griego nga pilosopiya labi na gid sang panudlo ni Plato,” siling sang The Anchor Bible Dictionary, “pero ang pila ka Cristiano nga pilosopo . . . nagakadapat gid nga tawgon nga Cristianong Platonista.” Ikomparar ang masunod nga mga reperensia.

Ang ginsiling ni Plato: “[Sa kamatayon,] ang aton matuod nga pagkatawo, ang ginatawag naton nga imortal nga kalag, nagabulag para mag-atubang sa iban nga dios . . . para manabat—ginakalangkagan ini sang mga maayo pero ginakahadlukan sang mga malaut.”—Plato—Laws, Book XII.

Ang ginasiling sang Biblia: Ang kalag nagapatuhoy sa tawo mismo ukon sa kabuhi sini. Bisan ang mga sapat kalag man. Sa kamatayon, ang kalag wala na nagaluntad. * Binagbinaga ang masunod nga mga bersikulo sa Biblia:

  • “Ang una nga tawo nga si Adan nangin buhi nga kalag.”—1 Corinto 15:45.
  • “Dayon nagsiling ang Dios: ‘Magluntad sa duta ang lainlain nga sahi sang buhi nga mga kalag, ang mahagop nga mga sapat, ang iban pa nga nagakamang nga mga sapat kag ang lainlain nga sahi sang ilahas nga mga sapat sa duta.’”—Genesis 1:24, New World Translation of the Holy Scriptures with References, NW.
  • “Tuguti nga mapatay ang akon kalag.”—Numeros 23:10, NW, footnote.
  • “Ang kalag nga nagapakasala mapatay.”—Ezequiel 18:4.

Maathag nga wala ginatudlo sang Biblia nga padayon nga nagakabuhi ang kalag kon mapatay ang pisikal nga lawas. Gani pamangkuta ang imo kaugalingon, ‘Ang akon bala pagpati nabase sa Biblia ukon sa panudlo ni Plato?’

^ par. 7 Bisan pa si Plato ang nagpalapnag sang pagpati nga may imortal nga kalag, indi sia ang ginhalinan sini. Madugay na ini nga ginapatihan sang pagano nga mga relihion, lakip na sa Egipto kag Babilonia.

^ par. 12 Ginatudlo sang Biblia nga ang patay daw pareho lang sa isa nga nagakatulog kag nagahulat sang pagkabanhaw. (Manugwali 9:5; Juan 11:11-14; Binuhatan 24:15) Sa pihak nga bahin, ang ginapatihan nga imortal nga mga kalag indi mapatay, kag gani indi na kinahanglan nga banhawon.