Ñahendúvo pe palávra paraíso ñañeimahina voi peteĩ lugár trankílo ha iporãitereíva. Jahechávo umichagua lugár télepe térã peteĩ rrevístape, jahaseterei voi umichahárupi ikatu hag̃uáicha ñañembyesarái umi provléma ha kevrántogui. Péro entéro jaikuaa porã umi provléma osegitaha ñag̃uahẽ jey vove ñande rógape.

Upéicharõ jepe, lomímonte ñaimeseterei peteĩ paraísope. Upévare ikatu oime jaikuaase: “¿Ikatúne piko oĩ peteĩ lugár peichaite iporãva? ¿Mbaʼére piko ñaimesete peichagua lugárpe? ¿Jaikónepa algúna ves peteĩ paraísope?”.

Ymaite guive umi héntepe ointeresa pe paraíso, ha koʼýte oikuaávo la Bíbliape oñeñeʼẽha pe hardín de Edén rehe, opyta vaʼekue éste gotyo. ¿Mbaʼérepa iporãite raʼe ko hardín? La Biblia heʼi: “Ñandejára Jehová omoheñói opaichagua yvyramáta hiʼa porãva ha ikatúva ojeʼu”. Añetehápe iporãiterei vaʼekue ko hardín, ha la omoporãvéva chupe haʼe hína “pe yvyramáta oporomoingovéva” oĩ vaʼekue pe hardín mbytépe (Génesis 2:8, 9, TNM).

La Biblia omombeʼu avei oĩ hague cuatro rrío osẽva pe hardín de Edéngui. Mokõi umíva apytégui osegi gueteri ojekuaa la Bíbliape oñehenoiháicha: Tigris (térã Hiddekel) ha Éufrates (Génesis 2:10-14). Ñane tiémpope koʼã rrío ohasa Irákrupi (yma haʼe vaʼekue Persia território) ha oho opa pe gólfo Pérsicope.

Ajeve voi ningo yma guive koʼág̃a peve umi pérsape g̃uarã iñimportanteterei pe paraíso ko yvýpe. Por ehémplo, pe Museo de Arte de Filadélfiape (Pensilvania, Estados Unidos) oĩ peteĩ alfómbra ojapómava 500 áñorupi umi pérsa ojapo hague, hese ojevorda peteĩ hardín imurallapáva iporãitereíva henyhẽva yvyramáta ha yvotýgui. Ha upépe ojehechauka porãiterei umi mbaʼe omombeʼúva la Biblia oñeʼẽvo pe hardín de Edén rehe. Pe palávra paraíso ningo ou voi peteĩ palávra pérsa ojepuru vaʼekuégui yma heʼiséva “hardín imurállava”.

Péro ndahaʼéi chupekuéra g̃uarãnte la iñimportánteva pe paraíso, hetave lugárpe oñemombeʼu avei oĩ hague upéva. Umi persóna isarambírõ guare ko múndo tuichakuére, osegi omombeʼu umi istória ifamiliarépe. Upéi kon el tiémpo ou ombojeheʼa hikuái umíva umi mbaʼe ogueroviávare térã umi kuénto orekóvare ikultúra. Péro tahaʼe haʼéva pe país térã kultúra ojerekóva, koʼág̃a peve la majoría oipuru pe palávra paraíso oñeʼẽ hag̃ua peteĩ lugár iporãmba jepévare.

Oĩ vaʼekue heta hénte heʼíva otopa hague pe hardín de Edén. Por ehémplo, 1881-pe peteĩ henerál británico hérava Charles Gordon oho vaʼekue umi ísla Seychéllespe, ha opyta ijurujái ohechárõ guare mbaʼeichaitépa iporã pe válle de Mai. * Ogustaiterei vaʼekue chupe upe lugár ha upévare heʼi voi hese haʼeha pe hardín de Edén teete. Áño 1492-pe Cristóbal Colón oimoʼã vaʼekue avei otopa hague pe hardín de Edén og̃uahẽrõ guare pe ísla La Españólape, koʼág̃a haʼéva República Dominicana ha Haití.

Peteĩ lívro ndaʼareguasúi osẽ vaʼekue hérava Mapping Paradise oreko voi mas de 190 mápa yma guare, ha umíva apytégui oĩ heta oaparesehápe Adán ha Eva pe hardín de Edénpe. Peteĩva umi mápa oñeguenohẽ peteĩ kópia orekóvagui 800 áñorupi, ko kópia ojejapo vaʼekue pe manuskríto héravagui Beato de Liébana. Upe mápape oĩ peteĩ rrektángulo ha imbytetépe omarka oĩha pe paraíso. Ha upégui osẽ cuatro rrío ohóva umi eskína gotyo, umi rrío hína Tigris, Éufrates, Pisón ha Guihón. Ojeʼe voi umíva orrepresentaha mbaʼéichapa pe kristianísmo isarambi ko yvy tuichakuére. Koʼã mbaʼe ohechauka porã ndojekuaáiramo jepe moõitépa oĩ raʼe pe hardín de Edén, ñandestiraitiha pe paraíso.

 Ojapo 400 áñorupi peteĩ poéta Inglaterragua hérava John Milton onohẽ hague pe ipoéma ikonosidovéva hérava El Paraíso perdido. Ko poéma oñeguenohẽ lívro de Génesisgui ha omombeʼu Adán opekárõ guare ha oñemosẽ pe hardín de Edéngui. Upépe Milton ohechauka porã yvyporakuéra oiko jeytaha pára siémpre ko yvy ape ári heʼívo: “Upérõ g̃uarã ko yvýgui oikótama peteĩ paraíso”. Tiémpo rire John Milton oskrivi jey pe segunda párte ko poémagui, ha ombohéra El Paraíso recobrado.

Yma guive oĩ oroviáva oexisti hague peteĩ paraíso ko yvýpe. Péro, ¿mbaʼérepa koʼág̃arupi saʼi oĩ imanduʼáva upévare? Heʼiháicha pe lívro Mapping Paradise, upéva oiko pórke “umi teólogope [...] nointeresavéi moõitépa opyta vaʼekue pe paraíso”.

La majoría umi rrelihión omboʼe ñamano rire jahataha yvágape, ha ndeʼíri hikuái japytataha peteĩ paraísope ko yvýpe. Péro la Biblia heʼi Salmo 37:29-pe: “Heko potĩvape opytapáne ko yvy, ha upépe haʼekuéra oikóne opa árape”. Péro ko yvy ningo ndojoguaiete peteĩ paraísope, ¿ikatúnepa upéicharõ oñekumpli ko promésa?

Ñandejára Jehová ningo ojapo vaʼekue pe primer paraíso ha opromete orrekupera jeytaha. ¿Mbaʼéichapa ojapóta upéva? Jesús ñanemboʼe vaʼekue jajerure hag̃ua Ñandejárape: “Tou ne Rréino, tojejapo ne rembipota yvy ape ári yvagapeguáicha” (Mateo 6:10). Upe Rréino ningo peteĩ goviérno Jesús voi odirihítava. Haʼe ogovernáta ko yvy tuichakuére ha opytáta entéro goviérno umáno rekovia (Daniel 2:44). Pe Rréino rupive ojejapóta Ñandejára rembipota ha péicha oiko jeýta ko yvýgui peteĩ paraíso.

Proféta Isaías omombeʼúma vaʼekue mbaʼéichapa jaikóta pe paraísope. Por ehémplo, heʼi entéro mbaʼe ñanembohasa asýva opatamaha (Isaías 11:6-9; 35:5-7; 65:21-23). Upévare romokyreʼỹ releemi hag̃ua koʼã versíkulo nde Bibliaitépe voi. Nembopyʼaguapyetereíta reikuaávo umi mbaʼe Ñandejára ojapótava ñanderehehápe ñaneñeʼẽrendúramo chupe. Jahupytýta mokõi mbaʼe Adán operde vaʼekue: jaikóta vyʼápe peteĩ paraísope ha Ñandejára ñandeguerohorýta (Apocalipsis 21:3).

¿Mbaʼérepa ikatu ñaime segúro ko yvýgui katuete oikotaha peteĩ paraíso? Pórke la Biblia heʼi: “Yvága ningo Ñandejára mbaʼe, yvy katu omeʼẽ yvypórape”. Ñandejára voi ningo opromete ñandéve upéva, ha jaikuaaháicha haʼe ndaikatúi ijapu (Salmo 115:16; Tito 1:2). ¡Ajépa javyʼaite jaikuaávo la Biblia oprometeha jaikotaha pára siémpre peteĩ paraísope ko yvýpe!