Nakoni kanoana

Te Koaua Bwa A Kairoroiia Aomata Ana Tia Kakoaua Iehova Bwa A na Bitii Aia Aro?

Te Koaua Bwa A Kairoroiia Aomata Ana Tia Kakoaua Iehova Bwa A na Bitii Aia Aro?

 Ti bon aki. Ti a tia n taekinna n ara bwai ni mwakuri ae rangi ni kakawaki ae Te Taua-n-Tantani ni kangai: “E bure kairoroaia aomata bwa a na bitii aia Aro.” a Aikai bukina ngkai ti rarawa ni kairoroiia aomata:

  •   E aki kairoroiia aomata Iesu bwa a na butimwaei ana reirei. E ataia bwa bon tii tabeman aika a na butimwaea ana rongorongo. (Mataio 7:​13, 14) Ngke a a mamaara taan rimwina tabeman n ana taeka, e boni kariaia ae a na kitanna ao e aki kairoroiia bwa a na tiku ma ngaia.​—Ioane 6:​60-​62, 66-​68.

  •   E reireinia taan rimwina Iesu bwa a na aki taumatoaia aomata bwa a na bitii aia koaua. A na aki kataia taan rimwina ni kairoroiia aomata bwa a na butimwaea te rongorongo ae raoiroi ae taekan te Tautaeka n Uea ngkana a rawa, ma a na ukoukoriia aomata aika kan ongora.​—Mataio 10:​7, 11-​14.

  •   Bon akea uaan te bitaki ae reke man te kairoro, kioina ngkai te Atua e tii butimwaea te taromauri ae nako man te nano.​—Te Tua-Kaua 6:​4, 5; Mataio 22:​37, 38.

E koaua bwa e bitii aia Aro aomata ara mwakuri?

 E bon eti bwa ti kabutaanako ana rongorongo te Baibara “nakon taabo ake taiani kabanea n raroa n te aonnaba,” ao ti boni karaoa aei “i mataia aomata ao man te auti teuana ma teuana,” n aron ae e tua te Baibara. (Mwakuri 1:8; 10:42; 20:20) Ao n aroia Kristian rimoa, n tabetai ao ti bukinaki naba bwa ti bitii aia Aro aomata n te aro ae aki eti i aan te tua. (Mwakuri 18:​12, 13) Ma e ngae n anne, a boni kairua bukibuki akanne. Ti aki kataia ni kairoroiia aomata bwa a na ira ara koaua. Ma ti kakoauaa bwa a riai aomata ni kariaiakaki bwa a na karekea te atatai bwa a aonga ni karaoi oin aia motinnano.

 Ti bon aki taumatoaiia aomata bwa a na bitii aia Aro, ao ti aki naba kaungaia kaain ara Aro bwa a na boutokaa te bwaatei n te tautaeka teuana ke teuana ke n anganga bwaikoraki ke bwaai n anainano ibukini karekeaia kaain ara Aro aika boou. E boni kauntaba aei nakoia tabemwaang ake a taku bwa Kristian ngaiia ma a aki karinea Kristo ni karaoani mwakuri akanne. b

Iai inaomatan te aomata ni bita ana Aro?

E kitana aia Aro ana utu te burabeti ae Aberaam

 Eng, e taekinaki n te Baibara bwa iai inaomataia aomata ni bitii aia Aro. Iai i nanona rongorongoia aomata aika bati ake a motinnanoia bwa a na aki ira aia Aro kaain aia utu, ma a motinnanoia bwa a na taromauria te Atua ae koaua. Katoto tabeua i aon aei, bon Aberaam, Ruta, kaain Atenai tabeman, ao te abotoro Bauro. (Iotua 24:2; Ruta 1:​14-​16; Mwakuri 17:​22, 30-​34; I-Karatia 1:​14, 23) Irarikin anne, e kaotia naba te Baibara bwa iai inaomatan te aomata ni karaoa ana motinnano ae aki kaota te wanawana iai, n arona ni kitana te taromauri ae e kukurei iai te Atua.​—1 Ioane 2:​19.

 E boutokaaki naba inaomatan te aomata ni bita ana Aro n te Universal Declaration of Human Rights, are e aranna te Botaki ni Botannaomata ae te United Nation bwa “te ointua ibukin inaomataia aomata ni katobibia te aonnaba.” E taekinaki iai bwa bon iai irouia aomata nako “te inaomata ni bitii aia Aro ke aia koaua” ao “n ukera ke ni butimwaea ao n tibwaanako te rongorongo ke iango tabeua,” n ikotaki naba ma iango ni kaineti ma te Aro. c A bon irianaki aaro n inaomata aikai n te bwai ae ti kabaeaki iai ae boni karinean riaia tabemwaang ni kateimatoai aia koaua ke riaia n rawa nakon iango ake a aki nano iai.

E kamatauningaaki te utu ao te katei ni bitakin te Aro?

 E bon aki. E kaungaunga te Baibara bwa a na karineaki aomata nako n aki ongeia bwa tera aia Aro. (1 Betero 2:​17) Irarikin anne, a bon ongeaba Ana Tia Kakoaua Iehova n ana tua te Baibara ae a na karineia aia karo, e ngae naba ngkana e kaokoro aia Aro ma ngaiia.​—I-Ebeto 6:​2, 3.

 Ma a aki bane aomata ni butimwaea ana iango te Baibara aei. E taku temanna te aine ae ikawairake i Zambia: “E iangoaki i abau bitakin ana Aro temanna bwa te aki kakaonimaki, aonikaian oin ana utu ao ana kaawa.” E kaaitara ma te kangaanga aei te aine aei n ana tai n roro n rikirake. E boni moana ana reirei n te Baibara ma Ana Tia Kakoaua Iehova ao tabeua te tai imwina, e a baireia bwa e nangi bita ana Aro. E taku: “A okioki au karo n tuangai ae a rangi n aki kukurei irou ao I a kataekanabuakaia. I kunea bwa e rangi ni kangaanga aei irou bwa moan te kakawaki irou aia kariaia au karo. . . . Motinnanoan ae N na kakaonimaki ni koaua nakon Iehova ao tiaki katein te Aro, tiaki nanona bwa I a aki kakaonimaki iai nakoia au utu.” d

a Nora Te Taua-n-Tantani ae bwain Maati 1, 2002, iteraniba 11-12, barakirabe 15.

b N te katoto, tao n 785 C.E. ao e katea te tua Charlemagne i Saxony bwa a na katuuaaeaki ni kamateaki aomata aika rawa ni bwabetitoaki ao n riki bwa Kristian. Ni karekean naba te Rau i Augsburg, are e tiainaaki n 1555 C.E. irouia kaain te Embwaea n Rom ae Tabu ake a buaka i marenaia, e taekinaki iai bwa taan tautaeka ni kabane a riai ni kaaina te Aro ni Katorika n Rom ke te Aro ae te Lutheran, ao aomata ni kabane ake a mena i aan aia tautaeka a riai naba ni kaaina aia Aro naakai. Naake a rawa n ira ana Aro te tia tautaeka, a riai ni kanakoaki man te aba.

c A taekinaki naba inaomataia aomata n ai aron akanne n te African Charter on Human and Peoples’ Rights, te American Declaration of the Rights and Duties of Man, te 2004 Arab Charter on Human Rights, te ASEAN (Association of Southeast Asian Nations) Human Rights Declaration, te European Convention on Human Rights, ao te International Covenant on Civil and Political Rights. Ma e ngae ngkai a taku natannaomata tabeua bwa a boutokaa te aekaki n inaomata aei, ma e boni kaokoro te baere a karaoia nakoia aia botannaomata.

d Iehova bon aran te Atua ae koaua ae kaotaki n te Baibara.