Μερικοί λένε ότι όσο έπαινο και να δώσεις στο παιδί σου ποτέ δεν θα είναι υπερβολικός. Άλλοι ισχυρίζονται πως ο συνεχής έπαινος θα κακομάθει το παιδί και θα το κάνει να πιστέψει ότι έχει δικαιώματα που στην ουσία δεν έχει, ότι ο κόσμος τού χρωστάει χάρη.

Εκτός από το πόσο επαινείτε το παιδί σας, πρέπει να εξετάσετε και το είδος του επαίνου που του δίνετε. Τι είδους έπαινος θα επιδράσει υποκινητικά πάνω του; Ποιο είδος ενδέχεται να του γίνει εμπόδιο; Και πώς μπορείτε να δίνετε έπαινο ο οποίος θα φέρει το καλύτερο αποτέλεσμα;

Δεν είναι όλοι οι έπαινοι το ίδιο. Σκεφτείτε τα εξής:

Ο υπερβολικός έπαινος μπορεί να κάνει ζημιά. Μερικοί γονείς μοιράζουν στα παιδιά τους αβάσιμους επαίνους σε μια προσπάθεια να τους τονώσουν την αυτοεκτίμηση. Αλλά τα παιδιά «είναι αρκετά έξυπνα ώστε να διακρίνουν την υπερβολή και να καταλάβουν ότι δεν εννοείτε αυτό που λέτε», προειδοποιεί ο Δρ Ντέιβιντ Γουόλς. «Ξέρουν ότι δεν άξιζαν [τον έπαινο] και ίσως συμπεράνουν ότι δεν μπορούν να σας εμπιστεύονται». *

Ο έπαινος που βασίζεται στις ικανότητες είναι καλύτερος. Υποθέστε ότι η κορούλα σας έχει κλίση στη ζωγραφική. Είναι φυσιολογικό να θέλετε να την επαινείτε, πράγμα που θα την υποκινεί να καλλιεργήσει τη δεξιότητά της ακόμα περισσότερο. Αυτό όμως μπορεί να κρύβει ένα μειονέκτημα. Ο έπαινος που εστιάζει μόνο στο ταλέντο θα μπορούσε να την κάνει να σκεφτεί ότι οι μοναδικές δεξιότητες που αξίζει να επιδιώξει είναι αυτές στις οποίες έχει έμφυτη κλίση. Ίσως μάλιστα και να αποφεύγει νέες προκλήσεις από φόβο μήπως αποτύχει. “Αν χρειάζεται να προσπαθήσω για κάτι”, πείθει τον εαυτό της, “τότε μάλλον δεν έχω τις ικανότητες για αυτό—οπότε γιατί να μπω στον κόπο;”

Ο έπαινος που βασίζεται στην προσπάθεια είναι ακόμα καλύτερος. Τα παιδιά που επαινούνται για τη σκληρή δουλειά και την επιμονή τους και όχι απλώς για τα ταλέντα τους συνειδητοποιούν τελικά μια μεγάλη αλήθεια—ότι για να αποκτήσουν κάποια δεξιότητα απαιτείται υπομονή και προσπάθεια.  Γνωρίζοντάς το αυτό, «καταβάλλουν τον κόπο που χρειάζεται για να πετύχουν το επιθυμητό αποτέλεσμα», αναφέρει το βιβλίο Αποχωριστείτε τα με Αγάπη και Εμπιστοσύνη (Letting Go With Love and Confidence). «Ακόμα και όταν δεν τα καταφέρνουν, δεν θεωρούν ότι έχουν αποτύχει, αλλά ότι συνεχίζουν να μαθαίνουν».

Να επαινείτε την προσπάθεια, όχι απλώς το ταλέντο. Λέγοντας στο παιδί σας: «Βλέπω ότι το σκέφτηκες πολύ αυτό που ζωγράφισες», ίσως του κάνετε περισσότερο καλό από το να πείτε: «Είσαι γεννημένος καλλιτέχνης». Και με τις δύο δηλώσεις δίνετε έπαινο, αλλά με τη δεύτερη θα μπορούσατε άθελά σας να υπονοήσετε ότι οι έμφυτες δεξιότητες είναι οι μοναδικές στις οποίες θα τα πηγαίνει καλά το παιδί.

Όταν επαινείτε την προσπάθεια, διδάσκετε το παιδί ότι η ικανότητα μπορεί να βελτιωθεί με την εξάσκηση. Ως αποτέλεσμα, το παιδί μπορεί να καταπιαστεί με νέες προκλήσεις έχοντας μεγαλύτερη αυτοπεποίθηση.—Βιβλική αρχή: Παροιμίες 14:23.

Βοηθήστε το παιδί σας να διαχειρίζεται την αποτυχία. Ακόμα και οι καλοί άνθρωποι κάνουν λάθη, ίσως και επανειλημμένα. (Παροιμίες 24:16) Αλλά έπειτα από κάθε στραβοπάτημα, σηκώνονται, μαθαίνουν από αυτή τους την εμπειρία και συνεχίζουν. Πώς θα βοηθήσετε το παιδί σας να καλλιεργήσει αυτή τη θετική προσέγγιση;

Εστιάστε και πάλι στην προσπάθεια. Σκεφτείτε ένα παράδειγμα: Ας υποθέσουμε ότι λέτε κάθε τόσο στην κόρη σας: «Είσαι ταλέντο στα μαθηματικά». Κάποια φορά όμως, δεν τα πάει καλά σε ένα διαγώνισμα. Τότε ίσως συμπεράνει ότι έχασε το ταλέντο της, οπότε τι νόημα έχει να προσπαθήσει να βελτιωθεί;

Όταν όμως εστιάζετε στην προσπάθεια, βοηθάτε την κόρη σας να αναπτύξει αντοχές. Τη μαθαίνετε να βλέπει την αναποδιά απλώς ως αναποδιά, όχι ως καταστροφή. Αντί λοιπόν να τα παρατήσει, ίσως να δοκιμάσει μια άλλη προσέγγιση ή απλώς να προσπαθήσει περισσότερο.—Βιβλική αρχή: Ιακώβου 3:2.

Να κάνετε εποικοδομητική κριτική. Η αρνητική αξιολόγηση—όταν γίνεται με τον σωστό τρόπο—θα βοηθήσει το παιδί, δεν θα το καταρρακώσει. Επίσης, αν του δίνετε τακτικά κατάλληλο έπαινο, πιθανότατα θα δέχεται ευχαρίστως τις υποδείξεις σας για το πώς να βελτιωθεί περαιτέρω. Τότε, οι επιτυχίες του θα είναι πηγή ικανοποίησης τόσο για το ίδιο όσο και για εσάς.—Βιβλική αρχή: Παροιμίες 13:4.