1. Menni fansoun sia nónnóm lón iei?

 SIA silei pwe sia nónnóm lón ekkewe “fansoun weires.” Seni 1914, lupwen a poputá “ekewe ränin lesopolan,” nónnómun fénúfan a wakkatteló ngawan lap seni lóóm. (2 Tim. 3:1-5) Me sia tongeni lúkú pwe epwe chék wakkatteló ngawen ei fénúfan pún Paipel a erá pwe “ekewe aramasangau me soulängatuputup repwe chök fokun ngauala.”​—2 Tim. 3:13.

2. Met sókkun minen apwapwa chómmóng aramas ra pwapwaiti? (Ppii ewe sasing lepoputáán ei lesen.)

² Ikenái, chómmóng aramas ra féri pwe ar minen kunou ekkewe mettóch mi masou ren féfférún sikepwach, akkachofesá, are magic me angangen roong. Áwewe chék masouen lón Internet, TV, kachito, me puk, fán chómmóng ra ámmeef ngeni aramas pwe usun itá ese wor ngawen féfférún lisowumwáál me akkachofesá. Ekkewe féffér mi kan arúkéi aramas lóóm, iei aramas ra fen tipeeú ngeni pún a fen ketiw me ren pekin allúk. Nge sap minne Jiowa a pwapwaiti ekkena féffér.​—Álleani Rom 1:28-32.

3. Met chómmóng aramas ra ekieki usun chókkewe mi manaweni manawer me ren án Kot kewe allúk?

 ³ Lón fansoun ekkewe aposel, aramas ra pwal eáni minen apwapwa ar katol mettóch mi masou ren féfférún akkachofesá me sikepwach. Nge néún Jesus kewe chón káé rese ina usun pún ra fiti án Kot kewe allúk. Iwe ekkewe aramas mi kúner “ra weitifengeniir” ren án chókkana rese fitiir me ra takiriir me eriáfféúr. (1 Pet. 4:4) Ikenái, chómmóng aramas ra pwal ekieki pwe chókkewe mi manaweni manawer me ren án Kot kewe allúk iir mi och sókkun. Ewe Paipel a mwo nge éúréúrakich pwe chókkewe mi tapweló mwirin Jesus Kraist “repwe tolong lon ninni.”​—2 Tim. 3:12.

4. Pwata a lamot sisap tongei ei fénúfan?

⁴ Ika sia mochen féri letipen Kot, sisap pwal tongeni tongei “fanüfan are mettochun lon.” (Álleani 1 Johannes 2:15, 16.) Satan, ewe “koten ei fanüfan,” a nemeni ei fénúfan. A áeá lamalam, mwú, pekin business, me ekkewe mettóch sia katol me álleani le otupu aramas. (2 Kor. 4:4; 1 Joh. 5:19) Sise mochen ei fénúfan epwe etipetipakich, ina popun mi lamot sipwe túmúnúkich seni chiechi mi ngaw. A ffat án Paipel ei kapasen éúréúr ngenikich: “Ousap püsin atupukemi: ‘Chiechi ngeni aramas mi ngau a angauala manauach.’”​—1 Kor. 15:33.

5, 6. Ié kewe sisap chiechi ngeniir, me pwata?

⁵ Ren ach sipwe akkamwéchú ach ririéch ngeni Jiowa, mi lamot sisap filatá le chiechi ngeni ekkewe aramas mi féfféri minne mi ngaw. A kapachelong chókkewe mi apasa pwe iir chón fel ngeni Jiowa nge ra filatá ar repwe álleasolapa i. Ika chókkana ra féri och tipis mi chou, me rese aier, iwe sipwe úkútiw le chiechi ngeniir.​—Rom 16:17, 18.

⁶ Aramas ra kan mochen apwapwaai chiechier kewe me mochen ar repwe pwal pwapwaitiir. Ina minne, ika sia chiechi ngeni chókkewe rese álleasochisi Kot, eli sipwe pwal tipetipeló rer me féri met ra féri. Áwewe chék, ika sia kon chiechi ngeni aramas mi sikepwach, sia pwal tongeni usur. Ina met a fis ngeni ekkóch pwiich kewe. Me chókkewe rese aier ra katowu seni ewe mwichefel. (1 Kor. 5:11-13) Ika rese aier, repwe usun chék chókkewe Petrus a mak usur.​—Álleani 2 Petrus 2:20-22.

7. Ié kewe sipwe filatá le chiechiéch ngeniir?

⁷ Inaamwo ika sia mochen sipwe kirekiréch ngeni aramas, nge mi lamot sisap kon chiechiéch ngeni chókkewe rese álleasochisi Kot. A mwáál án emén Chón Pwáraatá Jiowa epwe kammwet ngeni emén ese túppwél me fangeló manawan ngeni Jiowa. A fókkun lamot án Kot pwapwaitikich lap seni án chókkewe rese tongei Jiowa pwapwaitikich. Mi lamot sipwe chiechiéch ngeni chék chókkewe ra féri letipen Kot. Jesus a apasa: “Iö kana ra föri letipen Kot, ir pwii me fefinei me inei.”​—Mark. 3:35.

8. Ifa usun chiechi mi ngaw a kkúú ekkewe chón Israel lóóm?

⁸ Chiechi mi ngaw a emmwenikich ngeni feiengaw. Áwewe chék ren met a fis ngeni ekkewe chón Israel. Me mwen ar tori ewe Fénúen Pwon, Jiowa a éúréúrer usun ekkewe chón nónnóm lón ena fénú. A erá: “Ämi ousap chapetiu ngeni ar kewe kot are fel ngeniir, ousap pwal apirü föförür. Iwe, oupwe fokun aturala ar kewe uluulun  anümwäl o atatakisi ekewe ür ra fel ngeni. . . . Oupwe fel ngeniei ngang ewe Samol mi Lapalap ämi we Kot.” (Eks. 23:24, 25) Nge lap ngeni ekkewe chón Israel rese álleasochisi Kot me ra atai an kewe allúk. (Kölf. 106:35-39) Met mwirilóón? Mwirin och fansoun, Jiowa a likitaló mwúún Israel me a filatá ewe mwichefelin Chón Kraist pwe néún aramas.​—Mat. 23:38; Föf. 2:1-4.

9. Pwata án ei fénúfan kewe Web site, prokram lón TV, me puk ra tongeni minen efeiengaw ngenikich?

⁹ Chómmóng masouen án ei fénúfan kewe Web site, ekkewe prokram lón TV, me néúr kewe puk, iir mi tongeni efeiengawa ach ririéch ngeni Jiowa. Ekkena mettóch rese ffér ar repwe álisi ekkewe Chón Kraist le apéchékkúla ar lúkú Jiowa me an kewe pwon. Nge ra fen pesei aramas ar repwe lúkúlúk wóón án Satan ei fénúfan. Ina popun, mi lamot sipwe fókkun túmúnúéch ach sisap filatá le katol, álleani, are aúseling och mettóch epwe tongeni ámááraatá lón kich ewe “mochenian fanüfan.”​—Tit. 2:12.

10. Met epwe fis ngeni án ei fénúfan kewe mettóch mi efeiengaw aramas ra kan álleani me kakkatol?

¹⁰ Ekiseló chék, án Satan ei ótót me an kewe mettóch mi efeiengaw aramas ra kan álleani me kakkatol repwe kataló. Ewe Paipel a erá: “Fanüfan me mettochun lon aramas ra kon mochenia ngeni repwe morola, nge iö a föri letipen Kot epwe manau tori feilfeilachök.” (1 Joh. 2:17) Ewe soumakken kélfel a pwal kélú: “Ekewe aramasangau repwe käriwu . . . Nge ekewe chon tipetekison repwe fanüeni ewe fanü o pwapwaäsini ar feiöch me kinamwe mi somwola.” Tori ineet? “Ekewe chon pwüng repwe fanüeni ewe fanü o nonom won tori feilfeilachök.”​—Kölf. 37:9, 11, 29.

11. Ifa usun Jiowa a awora mwéngé lón pekin lúkú fán iten néún kewe aramas?

¹¹ Án Jiowa we mwicheich a sókko seni án Satan ei ótót, pún a álisikich le eáni ewe sókkun manaw epwe emmwenikich ngeni manaw esemuch. Jesus a iótek ngeni Jiowa: “Iei manau esemüch: Ar repwe silei en, ewe eman chök Kot mi let, repwe pwal silei Jesus Kraist, ewe ka tinato.” (Joh. 17:3) Jiowa a áeá an we mwicheich le awora mettóch meinisin mi lamot pwe sipwe tongeni silefichi i. Áwewe chék, a nóm rech chómmóng puk, video, me mettóch lón Web site epwe atufichikich le akkangang ngeni Kot. An we mwicheich a pwal akkóta ekkewe mwich mi kan fis iteitan lón lap seni 110,000 mwichefel wóón unusen fénúfan. Minne sia káé lón Paipel atun ekkena mwich me ekkewe mwichelap a apéchékkúla ach lúkú Jiowa me an kewe pwon.​—Ipru 10:24, 25.

12. Áweweei án Paipel we allúk usun án emén epwe pwúpwúlú “lon chok ewe Samol.”

¹² Ekkewe Chón Kraist mi mochen pwúpwúlú mi lamot repwe túmúnúéchú ié kewe ra filatá le chiechi ngeni. Án Kot we Kapas a éúréúrakich: “Ousap rifengenikemi me chokewe resap lükü Kot, ousap etiir lon ar angang. Pun ifa usun än pwüng me pwüngingau epwe chufengen ren? Are meta saram epwe chiechi ngeni rochopwak ren?” (2 Kor. 6:14) Ewe Paipel a erenikich pwe néún Kot kewe chón angang repwe pwúpwúlú “lon chok ewe Samol,” weween pwúpwúlú ngeni emén mi fen fangóló manawan me papatais me eáni ewe manaw mi tipeeú ngeni án Jiowa  kewe allúk. (1 Kor. 7:39, Testament Mi Fö) Lupwen ka pwúpwúlú ngeni emén mi tongei Jiowa, i epwe tongeni álisuk le akkamwéchú óm tuppwél ngeni Kot.

13. Ifa ewe allúk usun pwúpwúlú Kot a ngeni chón Israel?

¹³ Jiowa a silei met epwe échitikich lap seni meinisin, me an we allúk usun án emén epwe pwúpwúlú “lon chok ewe Samol” esap ina eú mineféén allúk. Áwewe chék, nengeni met Jiowa a ereni chón Israel usun ekkewe aramas rese fel ngeni i. A allúkú ngeniir me ren Moses: “Ousap pwüpwülü ngeniir, ousap pwal apwüpwülüa nöümi föpwül ngeni nöür mwän, ika nöümi mwän ngeni nöür föpwül. Pun repwe atoka nöümi seni ewe Samol mi Lapalap pwe repwe fel ngeni pwal ekoch kot. Mürin, ewe Samol mi Lapalap epwe song ngenikemi o müttir arosakemiila.”​—Tut. 7:3, 4.

14, 15. Met a fis ngeni Salomon pokiten a tunaló án Jiowa allúk?

¹⁴ Ekiseló mwirin án Salomon wiliti kingen Israel, a tingorei Jiowa an tipachem, me Jiowa a pélúweni an iótek. Ina minne Salomon a iteféúló usun emén sounemenem mi tipachem mi nemeni eú mwú mi wéú. Ewe kiwinen Sepa a fókkun mwaar ren tipachemen Salomon, ina popun a ereni: “Om tipachem me om pisekisek a kon senukula seni ewe pworaus üa rongorong.” (1 King 10:7) Nge pwóróusen Salomon a pwal áiti ngenikich met a tongeni fis ika emén a tunaló án Kot allúk me pwúpwúlú ngeni emén esap chón angang ngeni Jiowa.​—SalAf. 4:13.

¹⁵ Inaamwo ika Jiowa a efeiéchú Salomon, nge i a álleasolapa án Jiowa we allúk mi fókkun ffat. Salomon a “sani chomong fin ekis,” iir rese fel ngeni Jiowa, me mwirin och fansoun a wor úkúkún fúpúkú pwúlúwan me úlúpúkú úlúpwúlúwan. Met mwirilóón? Lupwen Salomon a chinnapeló, pwúlúwan kewe “ra akulu lelukan pwe a fel ngeni ekewe koten ekis. . . . Salomon a föri mine a ngau me fän mesen ewe Samol mi Lapalap.” (1 Ki. 11:1-6) Chiechi mi ngaw a etipetipa i me ese chúen akkamwéchú an tuppwél ngeni Jiowa. Ika a tongeni fis ena mettóch ngeni Salomon, iwe a pwal tongeni fis ngeni ese lifilifil aramas. Ina popun sisap mwo nge ekieki ach sipwe pwúpwúlú ngeni emén ese tongei Jiowa!

16. Ifa án Paipel kapasen fén fán iten chókkewe pwúlúwer esap chón fel ngeni Jiowa?

¹⁶ Met ika emén a wiliti chón fel ngeni Jiowa nge a fen pwúpwúlú ngeni emén esap chón lúkú? Ewe Paipel a erá: “Ämi fefin kana, oupwe fokun aleasochisi pwülüemi kana, pun ika ekoch me leir resap lükü än Kot kapas, repwe tongeni lükü Jesus ren ämi föför. Ousap wisen apasatä och kapas.” (1 Pet. 3:1) Pwúngún, ei mettóch a pwal weneiti ekkewe mwán pwúpwúlú ika pwe pwúlúwer esap chón fel ngeni Jiowa. A ffat án Kot Kapas: Kopwe apwénúetá án Kot kewe allúk fán iten pwúpwúlú me achocho óm kopwe emén mwán are fefin mi pwúpwúlú mi múrinné. Ika ina, lupwen pwúlúwom we epwe kúna pwe napanapom kewe ra múrinnéló, epwe tongeni pwal mochen angang ngeni Jiowa. A fen fis ena mettóch ngeni chómmóng pwúpwúlú.

17, 18. Met a álisi Noa an epwe kúna manaw seni ewe Noter, me met a álisi ekkewe popun Chón Kraist ar repwe kúna manaw seni talóón Jerusalem?

¹⁷ Chiechi mi ngaw a tongeni etipetipaók  óm kopwe álleasolapa Jiowa, nge chiechi mi éch a tongeni álisuk le akkamwéchú óm tuppwél ngeni I. Noa a eú leenien áppirú mi múrinné fán itach. A manaw lón ewe atun “än aramas föföringau a fokun wattela won fanüfan,” me “ekiekin leluker a chök ngauala fansoun meinisin.” (Ken. 6:5) Ekkewe aramas ra fókkun ngaw ina popun Kot a apwúngaló pwe epwele nireló. Nge Noa a sókkóló. Ewe Paipel a erá pwe i “eman chon pwüng, . . . a pwal chiechifengen me Kot.”​—Ken. 6:7-9.

¹⁸ Noa ese chiechi ngeni ekkewe aramas rese tongei Jiowa. I me an famili ra angang weires le falei ewe waimw, me pwal i emén “chon afalafala usun pwüng.” (2 Pet. 2:5) Noa, pwúlúwan we, néún kewe úlúmén át me pwúlúwer kewe, iir ra chiechiéchfengen. Ra achocho le féri ekkewe mettóch mi apwapwaai Kot, iwe mwirilóón ra kúna manaw seni ewe Noter. Kich meinisin ikenái, mwirimwiriir kewe, ina popun itá sipwe kilisou pwe Noa me an famili ra álleasochisi Jiowa me ttii seniir chiechi mi ngaw. Pwal ina chék usun ekkewe popun Chón Kraist, iir rese chiechi ngeni chókkewe rese tongei Jiowa. Ra álleasochisi Jiowa me kúna manaw seni talóón Jerusalem lón ewe ier 70.​—Luk. 21:20-22.

19. Met epwe álisikich le akkamwéchú ach tuppwél ngeni Jiowa?

¹⁹ Kich sise chiechi ngeni chókkewe rese tongei Jiowa, usun chék Noa me an we famili, me ekkewe popun Chón Kraist. A wor rech fite million pwiich kewe mi tuppwél sia tongeni chiechi ngeniir. Repwe álisikich le ‘üppos lon ach lükülük’ lón ekkeei rán mi fókkun áweires. (1 Kor. 16:13; SalF. 13:20) Kopwe anchangei úkúkún amwararen ach sipwe kúna manaw seni ei ótót mi ngaw me manawelóng lón án Jiowa we ótót sefé! A fókkun lamot iei ach sipwe túmúnúkich seni chiechi mi ngaw!