Angang Ngeni ewe Kot mi Awora Ngaseló
Angang Ngeni ewe Kot mi Awora Ngaseló
“Wewen ach echeni Kot pwe sia aleasochisi an kewe allük. Nge an kewe allük resap weires ngenikich.”—1 JOH. 5:3.
KA TONGENI PÉLÚWENI?
Met Satan a mochen ach sipwe ekieki usun án Kot kewe allúk?
Pwata a lamot ach sipwe kefiliéch chiechiach?
Met epwe álisikich le amwéchú ach tuppwél ngeni Kot, ewe mi awora ngaseló?
1. Ifa án Jiowa ekiek usun an tufichin féri minne a tipeni? Ifa ewe sókkun ngaseló Kot a ngeni Atam me Efa?
JIOWA chék a wor an tufichin féri minne a tipeni, esor emén epwe tongeni pinei, iwe nge, ese áeámwáálli an na tufich. Ese tichikin nemeni mettóch meinisin néún kewe chón angang ra féri. I a fen fang ngeniir ewe tufichin filatá minne repwe pwisin féri me apwénúetá mocheniir mi pwúng. Áwewe chék, mi wor eú chék mettóch Kot a ereni Atam me Efa ar resap tongeni féri. A ereniir ar resap mwéngé seni ewe “irän silei öch me ngau.” (Ken. 2:17) Ina minne mi tufich ngeniir ar repwe féri letipen Kot nge repwe chúen tongeni pwapwaiti ewe úkúkún ngaseló mi amwarar!
2. Ifa usun Atam me Efa ra anomuur fán fétekin tipis?
2 Pwata Jiowa a fang ngeni Atam me Efa ena úkúkún ngaseló? Pokiten Jiowa a fériir lón pwisin napanapan me ngeniir mwelien letiper, iwe, a kútta seniir ar repwe féri minne mi pwúng pokiten ar tongei usun ewe Chón Fériiretá. (Ken. 1:27; Rom 2:15) Solapan pun Atam me Efa rese kilisou ren ewe ngaseló ewe Chón Fériiretá a fang ngeniir. Nge, ra fen filatá ar repwe pwisin apwúngaló minne mi pwúng me mwáál. Ra ekieki pwe epwe watteeló ar ngaseló, nge ren enletin, minne ra filatá a fen anomuur me mwirimwiriir kewe fán fétekin tipis mi emmwen ngeni riáfféú me máló.—Rom 5:12.
3, 4. Met Satan a mochen ámmeef ngenikich usun án Jiowa kewe allúk?
3 Ika Satan a tongeni etipetipa rúúemén aramas mi unuséch me chómmóng chónláng ar repwe tunaló án Kot nemenem, iwe a pwal tongeni etipetipakich. An kewe minen otuputup rese siwil. A sótun otupukich ren ewe ekiek pwe án Kot kewe allúk ra kon tichik, nge ika sipwe angang ngeni Kot, sisap tongeni pwapwa lón manawach. (1 Joh. 5:3) Chón fénúfan ra eáni ena ekiek, nge ika sipwe chiechi ngeniir iteitan, sia tongeni poputá le eáni ar ekiek. Iei alón emén fin Kraist a 24 ierin iei: “Chiechiei kewe mi ngaw ra fókkun etipetipaei, ákkáeúin pokiten ua sáw an epwe sókkóló ai ekiek seniir.” Iwe, ren ena a ttur lón tipisin lisowu mwáál. Eli ka fen pwal meefi úkúkún péchékkúlen ena sókkun etipetip seni chienom kewe.
4 A alólilen pwe fán ekkóch ewe etipetip mi ngaw a tongeni feito seni lón ewe mwichefelin Chón Kraist. Emén Chón Kraist alúwél a erá pwe ekkóch chienan kewe lón ewe mwichefel ra kammwet ngeni ekkewe rese fel ngeni Jiowa. Ren lapolóón an fansoun le chiechi ngeniir, pwal ina lapolóón an eáni ar ekiek. A erá: “A apwangapwangoló ai riri ngeni Jiowa. Use chúen pwapwaiti ekkewe mwich, me fókkun fán ákkáeú chék ai fiti afalafal. Ina ewe atun ua mirititi pwe mi lamot upwe úkútiw le chiechi ngeniir, iwe ua úkútiw!” Ka silei ifa úkúkún péchékkúlen án chienom kewe etipetip ngonuk? Sipwe ppii eú pwóróus lón Paipel epwe tongeni álisikich ikenái.—Rom 15:4.
A ELLIAPA LETIPER
5, 6. Ifa usun Apsalom a otupu aramas? A sópwéch an we kókkót?
5 Mei wor chómmóng pwóróus lón Paipel usun chókkewe mi eáni etipetip mi ngaw. Emén me leir, néún King Tafit we mi fókkun átéch itan Apsalom. A usun Satan ren an mut ngeni an mocheniaingaw an epwe mááritá lón letipan. A mocheniaiti wisen seman we, ewe wis king inaamwo ika esor an pwúúng le wiseni ena wis. * (Ppii ewe pwóróus fan.) Ren an epwe apwénúetá letipan, Apsalom a otupu aramas ar repwe ekieki pwe i a fókkun mochen álisiir nge ewe king ese mochen álisiir. Usun chék ewe Tefil lón ewe málámálen Eten, Apsalom a pwomweni pwe i emén chón efeiéchú aramas me a tipimwáál ngeni pwisin seman we.—2 Sam. 15:1-5.
6 A sópwéch minne Apsalom a akkóta? Sia silei pwe a ekis sópwéch, pun ewe Paipel a apasa pwe “Apsalom a elliapa leluken ekewe chon Israel.” (2 Sam. 15:6) A otupu chómmóng aramas, nge le sópwólóón, a kkuf. An lamalam tekia a emmwen ngeni an epwe máló me málóón fite ngeréú aramas mi tup ren.—2 Sam. 18:7, 14-17.
7. Ikkefa ekkewe lesen sia tongeni káé seni pwóróusen Apsalom? (Ppii ewe sasing lón pekin taropwe 19.)
7 Met popun a mecheres ngeni Apsalom an epwe otupu ekkewe chón Israel? Eli pokiten iir pwisin ra tipeni minne Apsalom a pwon ngeniir. Are eli ra tipetipeló ren átéchún. Ese lifilifil ewe popun nge sia fókkun silei pwe iir rese tuppwél ngeni Jiowa me ewe king mi kefilitá me ren Jiowa. Ikenái, Satan a pwal nénnéúnéú ekkewe esin aramas usun chék Apsalom le elliapa letipen néún Jiowa kewe chón angang. Ra tongeni erá pwe án Jiowa kewe allúk ra fókkun tichik are chókkewe rese fel ngeni Jiowa ra fókkun pwapwa. Lupwen ka rongorong ekkena esin fós, kese esilla pwe iir kapas mi fókkun mwaken, iwe, kopwe amwéchú om tuppwél ngeni Kot? Kese mirititi pwe án Jiowa “allük mi unusöch,” ewe allúkún Kraist, ina chék ewe epwe tongeni atoto ngaseló mi enlet? (Jas. 1:25) Ika ina, pwáraatá om aúcheani ena allúk, me áeá om ngaseló lón ewe napanap mi apwapwaai Jiowa.—Álleani 1 Petrus 2:16.
8. Ikkefa ekkóch pwóróus mi pwáraatá pwe álleasolap ngeni án Jiowa allúk ese atoto pwapwa?
8 Satan a ákkáeúin mochen otupu ekkewe kúkkún me sáráfé. Emén alúwél a lap seni 30 ierin a erá pwe lupwen a teenage ese mirititi pwe án Jiowa kewe allúk a eú minen túmún ngeni. A meefi pwe usun itá a fétek. Ina popun a féri tipisin lisowu mwáál. Nge ei féffér ese atoto ngeni pwapwa, a fókkun niamam me mengiringir ren fite fite ier. Pwal emén fin Kraist a ttur lón tipisin lisowu mwáál lupwen a teenage a makkeei: “Mwirin ai féri tipis ua fókkun nichimwu me ekieki pwe esor lamotei. Pwal mwo nge iei mwirin 19 ier, a kan chék chechchemeto ekkewe mettóch mi eriáfféwú letipei.” Pwal emén fin Kraist, a apasa: “Ai meefi pwe minne ua féri a wesewesen atatakkisi letipen chókkewe ua fókkun tonger, a men eriáfféúei, ámeteki letipei me usun itá a eppeti ai angang ngeni Jiowa. A mmen áweires ika sise chúen riri ngeni Jiowa.” Satan ese mochen kopwe ekieki ekkena sókkun pwúnúngawen tipis.
9. (a) Ikkefa ekkewe kapas eis sipwe pwisin eisinikich usun Jiowa me an kewe allúk me kapasen emmwen? (b) Pwata a lamot ach sipwe silefichi Kot?
9 Ekkena pwóróus ra pwáraatá pwe pwúnúngawen án emén álleasolapa Jiowa a mmen ámmetek. A eletipechou pwe chómmóng kúkkún me sáráfé lón ewe enlet, pwal mwo nge ekkewe mi fen mwukoló ra fen kúna pwúnúngawan ar álleasolapa Jiowa, mwirin repwap mirititi ei lesen! (Kal. 6:7, 8) Ina popun kopwe pwisin eisinuk: ‘Ua esina ekkewe minen otuputup Satan a áeá le ssáreei? Wesewesen Jiowa, i Chiechiei mi aúchea seni meinisin, wenechar ngeniei me ekieki met upwe feiéch ren iteitan? Ua wenewenen lúkú pwe Jiowa esap fókkun amwéchú seniei och mettóch epwe wesewesen múrinné ngeniei me atoto ngeni ei pwapwa?’ (Álleani Aisea 48:17, 18.) Ka tongeni pélúwen ngeni ekkeei kapas eis ewer, ika ka silefichi Jiowa. Mi lamot kopwe mirititi pwe án Jiowa kewe allúk me kapasen emmwen lón Paipel ra pwáraatá pwe a tongeok nge ese ekiekin amwéchú sonuk om ngaseló.—Kölf. 25:14.
IÓTEK FÁN ITEN EÚ LETIP MI MIRIT ME ÁLLEASOCHIS
10. Met popun sipwe áppirú King Salomon me le alúwélún?
10 Lupwen Salomon a chék emén alúwél, a iótek ngeni Jiowa me apasa: “Nge ngang eman mi chök ier kükün, üsap sile nemenem.” Iwe, Salomon a tingor án Jiowa álillis pwe epwe mirit me álleasochis. (1 King 3:7-9, 12) Jiowa a pélúweni ena iótek. Ika ka pwal eáni ena esin tingor ngeni Jiowa, epwe pwal aúselinga om iótek, ese lifilifil ika en sáráfé are watte. Pwúngún, Jiowa esap mwittir ngonuk tipachem nge epwe etipachemok ika ka káéfichi an we Kapas, iótek fán iten an we manaman mi fel, me álleasochisi ekkewe káit me emmwen seni ewe mwichefelin Chón Kraist. (Jas. 1:5) Jiowa a pwal mwo nge atufichi néún kewe chón angang mi kúkkún ar repwe tipachem seni chókkewe mi álleasolap, pwal mwo nge seni iir kewe “mi tipachem me silelap” lón ei fénúfan.—Luk. 10:21; álleani Kölfel 119:98-100.
11-13. (a) Ikkefa ekkewe lesen mi lamot sipwe tongeni káé seni Kölfel 26:4, Än Salomon Fos 13:20, me 1 Korint 15:33? (b) Ifa usun kopwe alamota ekkeei lesen lón manawom?
11 Ren ach sipwe áweweei lamoten ewe káéén Paipel me ekilonei met sia álleani pwe sipwe silefichi Jiowa, nengeni ekkeei wokisin. Eú me eú leir a wor kapasen emmwen usun ach kefil wóón chiechi. Kölfel 26:4 a erá: “Üsap nom ren aramas mi chofana, üsap pwal chiechi ngeni chon likatuputup.” Sia álleani lón Än Salomon Fos 13:20: “Eman mi chiechi ngeni aramas mi tipachem epwe tipachemela, nge eman mi chiechi ngeni ekewe chon tiparoch epwe feiengau.” Me lón 1 Korint 15:33, TF a mak: “Chienach mi ingau repwe alimengaualo ach kewe fofor murinno.”
12 Ikkefa ekkewe lesen mi lamot sia tongeni káé seni ekkeei wokisin? (1) Jiowa a mochen sipwe kefiliéch chiechiach. A mochen epwe túmúnúkich seni ekkewe mettóch repwe tongeni efeiengawakich are atai ach riri ngeni i. (2) Chiechiach ra tongeni etipetipakich le féri met mi éch are ngaw, ina met a kan fiffis lón manawen aramas. Itiitin ekkena wokisin asan ra pwáraatá pwe Jiowa a mochen achchúngú letipach. Nengeni pwe ekkena wokisin, esap iir allúk ren an epwe erá “kosap féri ei” are “kosap féri ena.” Nge usun itá Jiowa a apasa: ‘Ikkeei ekkewe enletin pwóróus. Met kopwe féri? Met a nom lón letipom?’
13 Iwe, pokiten ekkeei úlúngát wokisin ra mak pwe iir popun pwóróus mi enlet, iwe, ra pwúng fansoun meinisin, me ra tongeni weneiti sókkópaten aramas mi sókkópat nonnomur. Pwisin eisinuk ekkeei kapas eis: Ineet atun ua tongeni chuuri ekkewe sókkun aramas, iir “chon likatuputup”? Ifa usun upwe túmúnú pwe usap chiechi ngeniir? (SalF. 3:32; 6:12) Ié kewe “aramas mi tipachem” Jiowa a mochen upwe chiechi ngeni? Me ié “ekewe chon tiparoch” Jiowa a mochen ai upwe túmúnúei seniir? (Kölf. 111:10; 112:1; SalF. 1:7) Ikkefa ai “kewe fofor murinno” repwe limengawoló ika ua filingaw chiechiei? “Chienach mi ingau,” sipwe chék kúner me lúkún án Chón Kraist we mwichefel? (2 Pet. 2:1-3) Ifa usun kopwe pélúweni ekkeei kapas eis?
14. Ifa usun kopwe tongeni amúrinnéló ámi fansoun Famili Fel?
14 Iwe, ren pwal chék napanapen om ekiek wóón ekkena úlúngát wokisin, ka pwal tongeni álleani ekkóch wokisin pwe kopwe weweiti án Kot ekiek usun ekkewe pwóróus mi lamot ngonuk me om famili. * (Ppii ewe pwóróus fan.) Ámi kana sam me in, akkóta ámi oupwe káé ekkeei pwóróus atun ámi Famili Fel. Lupwen oua féri, chechchemeni pwe oupwe achocho le álisi emén me emén lón ewe famili an epwe weweiti pwe án Kot kewe allúk me kapasen emmwen ra pwáraatá úkúkún an tongekich. (Kölf. 119:72) Ika a ina usun napanapen ámi káé lón famili, iwe, epwe péchékkúleló ewe riri lefilemi me ámi riri ngeni Jiowa.
15. Ifa usun kopwe silei pwe a lapoló om mirit me álleasochis?
15 Ifa usun ka tongeni silei pwe a lapoló om mirit me álleasochis? Ka tongeni alélléfengeni om ekiek me ekiekin chókkewe mi tuppwél lóóm, usun chék King Tafit, ewe a makkeei: “Üa pwapwa le föri letipom, ai Kot, om allük a nom lon lelukei.” (Kölf. 40:8) Ewe sou makken Kölfel 119 a erá: “Üa fokun aücheani om allük, üa ekinlonei fansoun meinisin.” (Kölf. 119:97) A lamot kopwe achocho pwe kopwe eáni ena esin tong. A chék tongeni máréchútá lupwen ka alóllóólaaló om káé Paipel, iótek me ekilon. Pwal lupwen ka pwisin kúna lón manawom pwe om ákkálleasochisi án Jiowa kewe emmwen a atoto chómmóng feiéch.—Kölf. 34:8.
FIU FÁN ITEN ACH WE NGASELÓ CHÓN KRAIST!
16. Met mi lamot sipwe mirititi ika sia mochen win lón ach fiu fán iten ewe ngaseló mi enlet?
16 Seni lóóm tori ikenái, mwúún aramas ra fiti maun fán iten ar repwe kúna ngaseló. Nge ewe a fen kon aúchea seni ena, om kopwe tinikken le fiti án Chón Kraist we maunen lúkú pwe kopwe akkamwéchú om ngaseló! Chechchemeni, pwe ka fiu ngeni esap chék Satan me ekiekin ei fénúfan mi efeiengaw, nge ka pwal fiu ngeni pwisin om kewe apwangapwang me letipom mi otuputup. (Jer. 17:9; Ef. 2:3) Ren án Jiowa álillis, ka tongeni win. Iteiten om filatá le féri minne mi pwúng, kopwe uwaéch. Áeúin, kopwe apwapwaai leluken Jiowa. (SalF. 27:11) Oruuan, iteiten ka mirititi échún om álleasochisi “ewe allük mi unusöch, ewe a angasakich,” ka fen apposaló letipom le fetál lón ewe alen manaw esemuch. Lón mwachkkan, kopwe angei ewe sókkun ngaseló Jiowa a pwonei ngeni chókkewe mi tuppwél ngeni.—Jas. 1:25; Mat. 7:13, 14.
17. Lupwen sia mwáálliló, pwata sisap letipengaw, iwe, ifa usun Jiowa epwe álisikich?
17 Pwúngún pwe fán ekkóch sia kan mwáálliló. (SalAf. 7:20) Iwe nge ika ka mwáálliló, kosap kon letipengaw are meefi pwe esor aúcheóm. Kopwe féri minne chék mi lamot pwe kopwe áwena om féffér pwal mwo nge tingor álillis seni ekkewe elter. James a makkeei pwe ar “iotekin lükülük epwe apöchöküla ewe chón samau. Ach Samol epwe apwäki, nge ekewe tipis a föriir repwe musala.” (Jas. 5:15) Ewer, kosap ménúki pwe Kot a enletin úméúméch me a lukeukoto ngeni ewe mwichefel pun a kúna och mettóch mi múrinné lón letipom. (Álleani Kölfel 103:8, 9.) Ika ka angang ngeni Jiowa seni unusen lelukom, iwe, epwe álisuk fansoun meinisin.—1 Kron. 28:9.
18. Met sipwe féri pwe sipwe kúna án Jiowa túmún?
18 Lón ewe pwinin mwen án Jesus máló, a iótek ren néún kewe 11 aposel mi tuppwél me tingorei seman we an epwe túmúnúúr. Iei alón ei mi echipwér: “Kopwe tümwünüür seni ewe Eman mi Ngau.” (Joh. 17:15) Jesus a áfánni néún kewe aposel lóóm nge a pwal áfánni néún kewe chón káé ikenái. Ina popun, sia tongeni lúkú pwe ren án Jiowa pélúweni án Jesus iótek, i epwe túmúnúkich lón ekkeei fansoun mi áweires. Än Salomon Fos 2:7, 8 a apasa pwe Jiowa a usun eú ttit ngeni chókkewe mi tuppwél, me epwe “tümwünü nöün kewe mi allükülük.” Ewer, ewe alen tuppwél ese mecheres, nge ina chék ewe al mi ale ngeni manaw esemuch me ewe ngaseló mi enlet. (Rom 8:21) Kosap mut ngeni emén an epwe erikukkóló seni ena al!
^ Lupwen Kot a pwon ngeni Tafit pwe epwe wor emén mwirimwirin, néún át, epwe wii lón wisan we wisen king, Apsalom a fen uputiw. Iwe, itá Apsalom epwe fen silei pwe esap i ewe Jiowa a fili an epwe wisen king.—2 Sam. 3:3; 7:12, 13, NW.
^ Oua tongeni pwóróusfengen me om famili wóón ekkeei wokisin mi éch, 1 Korint 13:4-8, usun án Paulus áwewe usun tong, me Kölfel 19:7-11, ewe a fós usun ekkewe chómmóng feiéch mi toto ngeni chón álleasochisi án Jiowa kewe allúk.
[Ekkewe sasing lon pekin taropwe 19]
Ifa usun sipwe esilla ekkewe aramas mi usun Apsalom ikenái, me ifa usun sipwe túmúnúkich seniir?