Go long ol haf insaed long hem

ADVAES LONG FAMLE | TIJIM PIKININI

?Ol Papa Mama Oli Mas Save Wanem Long Saed Blong Dei Kea?

?Ol Papa Mama Oli Mas Save Wanem Long Saed Blong Dei Kea?

 Sam papa mama we oli wok, oli sanem pikinini blong olgeta we i no skul yet i go long dei kea, hemia wan ples we i olsem wan klasrum. ?Olsem wanem? ?Hemia i gud long pikinini blong yu?

 Ol kwestin blong tingbaot

 ?Dei kea bambae i spolem lav bitwin papa mama mo pikinini? Maet. Taem pikinini i smol, kwiktaem nomo bren blong hem i lanem ol fasin blong frengud wetem ol narafala. Taswe yu mas traehad blong spenem plante taem wetem pikinini blong yu taem hem i smol.—Dutronome 6:6, 7.

  •    Ol papa mama we oli wantem sanem pikinini long dei kea, oli mas tingbaot olsem wanem blong mekem se lav i stap strong bitwin olgeta mo pikinini.

 ?Dei kea bambae i mekem se yu no moa gat paoa long pikinini blong yu? Maet. Buk ya Hold On to Your Kids i talem se: “Taem ol pikinini we oli no skul yet oli spenem plante taem tugeta, ol fren ya oli save gat bigfala paoa long olgeta.”

  •    Ol papa mama we oli wantem sanem pikinini long dei kea, oli mas tingbaot sipos oli save gat paoa yet long laef blong pikinini i bitim ol fren blong olgeta.

 ?Dei kea bambae i mekem i isi moa long pikinini taem hem i stat skul? Samfala oli talem se yes. Sam narafala oli talem se dei kea i no givhan tumas long pikinini blong i lanem samting. Nomata se i olsem wanem, wan dokta blong ol pikinini, Penelope Leach, i talem se: “Yu no mas ting se ‘edukesen’ i bigfala samting we bambae i givhan long pikinini long laef blong hem, mo se i moa gud hem i kasem plante edukesen, mo i stat skul taem hem i smol nomo. Sipos yu gat tingting olsem, maet yu ting nating long ‘edukesen’ we yu stap givim long pikinini, stat taem hem i bon.”

  •   Ol papa mama we oli wantem sanem pikinini long dei kea, oli mas tingbaot sipos dei kea bambae i givhan long hem, mo sipos hem i rili nidim.

 ?I posibol blong wan long yutufala i stap long haos blong lukaot long pikinini? Samtaem, papa mo mama tugeta i wok from we oli wantem gat plante samting nomo. Be ol gudfala samting we oli kasem, ?oli moa impoten i bitim we oli spenem taem wetem pikinini?

  •   I gud ol papa mo mama we oli wantem sanem pikinini long dei kea, oli tingbaot sipos oli save katemdaon ol kaon blong olgeta, blong wan long tufala i no wok be i stap long haos wetem pikinini.

 Bifo we yu mekem desisen blong sanem pikinini long dei kea, yu mas tingting gud long gudfala saed mo nogud saed blong dei kea. ?Olsem wanem sipos yu harem se dei kea bambae i stret long famle blong yu?

 ?Yu save mekem wanem?

 Baebol i talem se: “Man we i tingting gud, hem i skelem gud wanwan step blong hem.” (Ol Proveb 14:15) Folem advaes ya mo tingting gud bifo we yu jusum dei kea blong pikinini blong yu.

 Kasem save long ol defren rod we yu save jusum

  •   Sam papa mo mama oli jusum dei kea we i stap long haos blong wan man, mo i gat wan o moa wokman blong lukaot long wan smol grup blong ol pikinini.

  •   Sam narafala papa mama oli gat wan famle, o wan narafala we i laef wetem olgeta blong lukaot long pikinini. Sipos no, wan i kam long haos evri dei blong lukaot long hem.

 I gat gudfala saed mo nogud saed blong eni samting we yu jusum. I gud yu toktok long sam narafala papa mama we oli sanem pikinini blong olgeta long dei kea. Baebol i talem se: “Waes, hem i blong olgeta we oli lukaotem advaes.”—Ol Proveb 13:10.

 ?Olsem wanem sipos yu jusum blong sanem pikinini i go long dei kea? Sipos i olsem, yu mas . . .

 Kasem save long dei kea senta

  •   ?Oli gat laesens o oli folem ol loa we gavman i putumap? ?Wanem ol ripot we yu harem long saed blong senta ya, hem i gat gud nem?

  •   ?Senta ya i klin mo i sef?

  •   ?Ol pikinini oli stap mekem wanem long ples ya? a

 Kasem save long ol wokman

  •   ?Oli tren from wok ya? Hemia i minim trening blong tijim smol pikinini, first aid, mo CPR.

  •   ?I gat rod blong jekem histri blong ol wokman blong faenemaot sipos oli bin mekem sam nogud samting?

  •   ?I gat ol niufala wokman oltaem? Sipos yes, maet i had blong pikinini i lan long olgeta.

  •   ?Long senta ya, wan man i lukaot long hamas pikinini? Sipos hem i gat plante pikinini blong lukaotem, hemia i min se bambae hem i no spenem plante taem wetem pikinini blong yu. I tru, nid blong pikinini blong yu i dipen long yia blong hem mo samting we hem i naf blong mekem.

  •   ?Ol wokman oli glad blong lesin long yu taem yu talemaot ol wari blong yu? ?O oli glad blong talemaot ol wari blong olgeta?

a ?Olsem wanem? ?Oli mekem pikinini i wajem TV oltaem blong hem i stap kwaet, o oli halpem pikinini blong lanem samting o mekem sam eksasaes we i givhan long hem?