Bushe Mwalibala Amubombapo? Bushe te Kuti Mutemwe Ukubomba na Kabili?

BUSHE mwalibala amubombapo imilimo iikalamba mu cilonganino? Nalimo mwalipo umubomfi uutumikila nelyo eluda. E lyo nalimo kuti mwalipo mu mulimo wa nshita yonse. Kwena mufwile mwalisangilemo insansa no busuma ubwingi nga nshi mu mulimo mwalebomba, nomba mwalilekele ukubomba pa mulandu wa fintu fimo ifyacitike.

Nalimo mwalilombele ukuti muleke ukubomba pa kuti mulesakamana aba mu ng’anda yenu. E lyo limbi ni pa mulandu wa kukula nangu ukulwalilila. Umo nga asalapo ukuleka ukubomba pali iyi milandu ninshi tafililwe ukubomba. (1 Tim. 5:8) Mu nshiku sha batumwa, Filipi alibombeleko bumishonari, lelo mu kuya kwa nshiku aileikala ku Kaisarea, eko alesungila ulupwa lwakwe. (Imil. 21:8, 9) Ilyo Imfumu Davidi yakotele, yapekenye ukuti Solomone umwana wa iko e o akapyane pa cipuna. (1 Isha. 1:1, 32-35) Lelo bonse babili, Filipi na Davidi Yehova alitwalilile ukubatemwa kabili balicindikwa ukushinta na muno nshiku.

Nalimo kuti bamwebele fye ukuleka ukubomba. Bushe icalengele, mulandu wa kuti mwalilufyenye? Nangu ni pa mulandu wa mafya ya mu lupwa? (1 Tim. 3:2, 4, 10, 12) Limbi kuti tamwasumine ukuleka ukubomba, ica kuti nalimo na pali ino nshita mulomfwa ububi.

Kuti Mwabomba na Kabili

Bushe nga bamupoka ishuko lya kubomba ninshi calala capwa? Kwena te fyo ilingi ciba. Nomba kwena, pa kuti mwingatampa ukubomba na kabili, mulingile ukumoneka ukuti mulefwaya. (1 Tim. 3:1) Nomba cinshi ico mulingile ukufwaila ukulabomba na kabili? Icalengele ukuti muipeele kuli Lesa, e kutila ukutemwa Yehova e lyo na bantu aba mubombela, e cilingile ukumulenga ukufwaya ukulabomba na kabili. Nga kuti mwatemwa ukutampa ukubomba na kabili, cikalenga Yehova akabomfye ubwishibilo mwakwete ilyo tabalamupoka ifishingamo no bo mwakwata ukushinta pali ino nshita.

Ibukisheni ifyo Yehova akoseleshe abena Israele ilyo Yehova umwine abafutatwike. Abebele ati: “Nine Yehova; Nshayaluka. Na imwe muli bana ba kwa Yakobo; tamulaloba.” (Mal. 3:6) Yehova alitemenwe abena Israele kabili alefwaya ukuti batwalilile ukulamubombela. Na imwe bene, Yehova alafwaya ukuti akalemubomfya na kabili. Nomba kuti mwacitapo shani pali ifi caba kuli imwe pali ino nshita? Ukubombela Lesa takwashintilila pa mano umuntu akwata umwine, lelo kwashintilila pa kwampana kusuma na Lesa. E ico kanshi, apo tamwakwata ifishingamo mu cilonganino, mulebombesha ukukwata ukwampana kusuma na Yehova.

Pa kuti mwingaba “abashipa” mu citetekelo, mulingile “ukufwaya Yehova no kulomba amaka yakwe.” (1 Kor. 16:13; Amalu. 105:4) Inshila imo iyo mwingalombelamo amaka yakwe, kulapepa kuli Yehova no mweo onse. Nga mulelondolola kuli Yehova ifyamucitikila, mulingile ukumweba ifyo muleumfwa no kulomba umupashi wakwe. Nga mulecita ifi, mukapalama sana kuli Yehova, kabili akamukosha. (Amalu. 62:8; Fil. 4:6, 13) Inshila na imbi iyo mwingakoseshamo bumupashi bwenu, kulasambilila sana Icebo ca kwa Lesa. Apo tamukwete imilimo iingi mu cilonganino, kuti mwakwata sana inshita ye sambililo lya pa lwenu ne ye sambililo lya lupwa.  Nalimo kale nga caleyafya ukulasambilila lyonse, nomba inshita ya kusambilila lyonse kuti ilemoneka.

Na kuba, mucili mulemininako Yehova pamo nga umo uwa Nte shakwe. (Esa. 43:10-12) Ishuko ilishaiwamina ilyo bonse ifwe twingakwata lya “kubombela pamo na Lesa.” (1 Kor. 3:9.) Ukulabomba sana umulimo wa mwi bala pamo na bamunyinenwe ni nshila iisuma iya kwishibilako sana Icebo ca kwa Lesa.

Ifyo Mwingashipikisha

Nga ca kuti bamupoka ifishingamo kuti mwalaumfwa ububi nangu ukumfwa ubulanda. Kuti limbi mwalafwaya cilemoneka kwati tapali ne co mwalufyanya. Nomba ni shani nga ca kuti bamunyinefwe abali mu bulashi bakutika ku kuilishanya kwenu, lelo nalyo line batila ifi fine bamupoka icishingamo e fyo cifwile ukuba? Limbi kuti mwabala mwapata bamunyinenwe, mwaleka no kulabombesha ica kuti te kuti mufwaye no kusambilila ku cilubo mwapangile. Lekeni tusambilile ku fyacitikiile Yobo, Manase, na Yosefe tumone ifyo fingatwafwa ukushipikisha.

Yobo alikwete icishingamo ca kwimininako bambi kuli Yehova kabili aali ni mpanda mano kabili kapingula mu bwikashi bwa bantu ba kwa Lesa mu nshiku sha kale sana. (Yobo 1:5; 29:7-17, 21-25) Lelo kwali inshita imo iyabipile sana, ilyo icuma ca kwa Yobo caonaike, abana balifwile e lyo no kulwala alilwele nga nshi. Pa mulandu wa fya mucitikiile, abantu bamo balimusuulile. Yobo atile, “banseka abaice pali ine.”—Yobo 30:1.

Yobo aishibe ukuti takwete umulandu nangu umo kabili alefwaya no kuilandila umwine kuli Lesa. (Yobo 13:15) Lelo Yobo, aliitemenwe ukulolela Yehova, kabili Lesa alimupaalile. Pa numa alishibe ukuti alekabila ukumulungika, pa fyo acitile ilyo alecula ku mesho. (Yobo 40:6-8; 42:3, 6) Ukuicefya kwa kwa Yobo kwasukile kwalenga Lesa amupaala nga nshi.—Yobo 42:10-13.

Nga ca kuti bamupokeele ifishingamo pa mulandu wa kucita icabipa, nalimo kuti mwalatwishika nampo nga Yehova pamo na bamunyinenwe mu cilonganino kuti bamwelela icine cine. Nomba baleni tontonkanyeni pa Mfumu Manase iyali ku calo ca Yuda. “Acitile ifyabipa ifingi nga nshi mu menso ya kwa Yehova pa kuti amukalifye.” (2 Isha. 21:6) Lelo kwena, Manase afwile fye uwa cishinka, kabili ninshi acili pa bufumu. Cinshi cabelele fyo?

Pantu mu kuya kwa nshiku Manase alyumfwile ifyo afundilwe. Nomba ilyo asuulile ifyo bamusokele, Yehova alitumineko abena Asiria, no kuyamukaka bamutwala na muli bunkole ukutali ku Babiloni. Ilyo aali muli bunkole, “anashishe umutima wa kwa Yehova Lesa wakwe kabili ali-icefeshe icine cine pa mulandu wa kwa Lesa wa fikolwe fyakwe. Kabili alepepa kuli Lesa.” Ukulapila no mweo onse kwalengele ukuti Lesa abelele Manase uluse.—2 Imila. 33:12, 13.

Nga batupoka amashuko ya kubomba, te lyonse batubwesesha yonse pa muku umo. Lelo mu kuya kwa nshita balatampa ukutubweseshako yamo yamo. Ukulasumina ukubomba imilimo baletupeelako e lyo no kubombesha kuti kwalenga ukuti baletupeelako imilimo na imbi. Ifintu tafiwama fye pa muku umo, ni panono panono. Limo kuti kwaba ne fingalenga ukuti ifintu filaenda bwino. Nomba nga ca kuti  tulekonka ifyo baletweba e lyo no kushipikisha, ifintu kuti fyawama.

Katumone ica kumwenako ca kwa mwana Yakobo Yosefe. Ilyo aali ne myaka 17, Yosefe balimushitishe mu busha kuli bamunyina apabula no mulandu. (Ukute. 37:2, 26-28) Kwena, ifi te fyo ale-enekela bamunyina ukucita. Lelo nangu cali ifi, aile fye mu busha atampa no kulabomba, nomba pa mulandu wa kuti Yehova alimupaalile “aishileba umukalamba mu ng’anda ya kwa shikulu wakwe.” (Ukute. 39:2) Lelo pa numa, Yosefe alikakilwe mu cifungo. Nomba pa mulandu wa cishinka na pa mulandu wa kuti Yehova ali nankwe, basukile bamusonta ukuba umukalamba mu cifungo.—Ukute. 39:21-23.

Yosefe taishibe no kuti imyaka yonse iyo ali mu cifungo ikalenga ifintu ku ntanshi ukuwama. Atwalilile fye ukulabomba ukulingana ne funde. Kanshi Yehova aali no kumubomfya pa kuti ukupitila muli ena emo umutande wa nkulo uwaletungulula ku Mwana uwalaiwe wali no kubakwa. (Ukute. 3:15; 45:5-8) Kwena nangu ca kuti takuli nangu umo pali ifwe uwingenekela ukubomba nga ndubulwila nga filya Yosefe abombele, amalembo ya mushilo yalangilila ukuti Yehova umwine e upeela ababomfi bakwe imilimo. Tulingile ukupashanya Yosefe ukutekanya no kusumina ukubomba umulimo onse fye uo twapeelwa.

Ukusambilila ku Macushi

Yobo, Manase e lyo na Yosefe baliculile nga nshi. Bonse aba abaume batatu balinakiile ku fyo Yehova asuminishe ukuti ficitike, lelo bonse balisambilileko amasambililo ayakankaala. Inga imwe finshi mwingasambililako?

Ishibeni ifyo Yehova alefwaya ukumusambilisha. Pa mulandu wa kucula no kupelelwa, Yobo alitampile ukuilungamika ica kuti alilabile no mulandu uukalamba uo aleculila. Lelo pa mulandu wa kuti Yehova alimulungike bwino bwino, alishikatele na kabili asuka umwine ailandila ati: ‘Nalilandile, lelo nshailwike.’ (Yobo 42:3) Nga mwaumfwa ububi pa mulandu wa kumupoka ifishingamo, “mwilaitunga ukucila pa fyo mwaba, lelo mube abaicefya mu matontonkanyo yenu.” (Rom. 12:3) Limbi kuti Yehova alemusambilishisha mu mano ukwabula ukuti mwiluke.

Konkeni ifyo mwafundwa. Pa kubalilapo, Manase afwile atontonkenye ukuti talingile ukwebaulwa nga fintu aebawilwe. Lelo, alisumine no kulapila alapila, alilekele no kucita ifyabipa. Nangu mwingomfwa ububi shani pa fyo mwaebawilwe, mulingile ‘ukuicefya mwi samba lya kuboko kwa maka ukwa kwa Lesa, pa kuti akamusansabike.’—1 Pet. 5:6; Yako. 4:10.

Tekanyeni kabili nakilileni. Ifyacitikile Yosefe nga fyamulengele ukulafwaya ukulandula. Lelo abomfeshe amano no luse. (Ukute. 50:15-21) Nga ca kuti cimo camubipila, mulingile ukutekanya. Mulingile ukuleka Yehova amusambilisha.

Bushe inshita imo mwalikwete icishingamo mu cilonganino? Lekeni Yehova umwine e o akamupeele icishingamo na kabili. Kosenipo ukulaishibilako Icebo ca kwa Lesa. Mwilakalipa, lelo beni abatekanya kabili abaicefya. Tamulingile ukukaana umulimo uuli onse uo bamupeela. Mulingile ukwishiba ukuti “Yehova taakatane icisuma ku benda mu bololoke.”—Amalu. 84:11.

[Amashiwi pe bula 30]

Koseni mu citetekelo ukupitila mu kupepa no mweo onse

[Icikope pe bula 31]

Ukubomba sana umulimo wa mwi bala ni nshila iisuma nga nshi iya kukoselako mu kupepa

[Icikope pe bula 32]

Lekeni Yehova umwine e o akamupeele icishingamo na kabili