Huling an Diyos na Jehova * an Kaglalang kan gabos na bagay asin makakamhan sa gabos, tendensiya nin dakul na tawo na ibasol sa saiya an gabos na nangyayari sa kinaban, pati na an gabos na maraot na bagay. Pero, pag-isipan an sinasabi kan Bibliya manungod sa tunay na Diyos:

• ‘Matanos si Jehova sa gabos niyang mga dalan.’​—Salmo 145:17.

• ‘An gabos niyang dalan katanusan. Diyos na maimbod, mayo nin sala, suripot, asin matanos.’​—Deuteronomio 32:4, An Banal na Biblia.

• ‘An Kagurangnan pano nin pagkahirak asin mabuot.’​—Santiago 5:11.

Bako an Diyos an dahilan kan mga nangyayaring maraot. Pero, iniimpluwensiyahan daw niya an iba na gumibo nin maraot? Dai nanggad. Sinasabi kan Kasuratan: ‘Kun an siisay man pinagsusugutan, dai siya magsabi, “Ako pinagsusugutan nin Diyos.”’ Taano? Huli ta ‘an Diyos dai masusugutan nin maraot, asin dai man siya nagsusugot sa kiisay man.’ (Santiago 1:13) Dai sinusugutan, o binabalo, nin Diyos an mga tawo paagi sa pag-impluwensiya sa sainda na gumawi nin maraot. Bako an Diyos an dahilan kan mga nangyayaring maraot asin dai man niya iniimpluwensiyahan an iba na gumibo nin maraot. Kaya siisay o ano an dahilan ta nangyayari an maraot na mga bagay?

Sinasabi kan Bibliya an sarong dahilan kun taano ta nagsasakit an mga tawo: ‘An panahon asin pagkanurungod nangyayari sa gabos.’ (Parahulit 9:11) Pag may mangyaring dai inaasahan o aksidente, puwedeng maapektaran ka kaiyan depende kun hain ka kan mangyari iyan. Mga 2,000 na taon na an nakaagi, sinambit ni Jesus an manungod sa pagbagsak nin sarong tore na guminadan nin 18 katawo. (Lucas 13:1-5) Nagin biktima sinda bako dahil sa maraot an pamumuhay ninda kundi nagkataon sana na yaon sinda sa irarom kan tore kan buminagsak iyan. Kan Nobyembre 2013, sarong mapandestrosong bagyo an tuminama sa parteng Visayas kan Pilipinas. Sa kadakul-dakul na tawong naapektaran, daing pinili kun siisay an magagadan o mawawaran nin pagsadiri. Puwede man magkahilang an siisay man sa sato ano man na oras.

Tibaad may maghapot: ‘Bakong may kapangyarihan an Diyos na pugulan an siring na mga kalamidad, o protektaran an marahay na mga tawo pag may kapahamakan?’ Iyo. Pero kun makikiaram an Diyos sa siring na mga bagay, buot sabihon aram na niya an mangyayaring maraot bago pa iyan mangyari. Totoo, talagang kaya nin Diyos na maaraman nin patiinot an mga mangyayari, pero an hapot: Pirmi daw na ginagamit nin Diyos an saiyang kapangyarihan na aramon nin patiinot an siring na mga bagay?—Isaias 42:9.

Sinasabi kan Kasuratan: ‘An samong Diyos yaon sa langit; an gabos niyang gusto ginigibo niya.’ (Salmo 115:3, An Banal na Biblia) Ginigibo ni Jehova an iniisip  niyang kaipuhan gibuhon—bakong an gabos na kaya niyang gibuhon. Totoo man iyan sa gusto niyang aramon nin patiinot. Halimbawa, kan grabe na an karatan sa suanoy na siyudad nin Sodoma asin Gomora, sinabi nin Diyos sa patriyarkang si Abraham: “Kaipuhan magduman ako tanganing maaraman ko kun totoo o bako an mga sumbong na nadangog ko.” (Genesis 18:20, 21, An Marahay na Bareta Biblia) Dai kaidto inaram ni Jehova nin patiinot kun magigin gurano kalakop an karatan sa mga siyudad na idto. Kaya buot sabihon, bakong gabos na bagay inaaram ni Jehova nin patiinot. (Genesis 22:12) Dai ini nagpaparisa nin pagkabakong perpekto o na may kaluyahan siya. Huling perpekto an saiyang gibo, binabalanse nin Diyos sa katuyuhan niya an saiyang kakayahan na makaaram nin patiinot; dai niya pinupuwersa an mga tawo na gibuhon an sarong bagay. * (Deuteronomio 32:4) Kaya ano an puwede tang ikongklusyon? Malinaw: Maingat na pinipili nin Diyos kun ano an patiinot niyang aaramon.

Iyo, may partisipasyon an mga tawo sa mga nangyayaring maraot. Hilingon an paliwanag kan Bibliya kun paano minasagkod sa paggibo nin maraot an sarong tawo. “An lambang saro nababalo kun nabubutong asin naaakit kan saiyang sadiring kamawutan. Dangan an kamawutan, kun iyan nangidam na, nangangaki nin kasalan; an kasalan man, kun iyan magibo na, nagbubunga nin kagadanan.” (Santiago 1:14, 15, NW) Kun mapadara an saro sa salang mga pagmawot, siguradong maani siya nin maraot na mga resulta. (Roma 7:21-23) Arog kan ipinapahiling kan kasaysayan, nakagibo an mga tawo nin grabe karaot na mga bagay na nagresulta sa grabeng kasakitan. Saro pa, iniimpluwensiyahan kan maraot na mga tawo an iba, kaya padagos na may nangyayaring maraot.—Talinhaga 1:10-16.

Dapat daw na makiaram an Diyos asin pugulan an mga tawo sa paggibo nin maraot? Pag-isipan kun paano ginibo an tawo. Sinasabi kan Kasuratan na linalang nin Diyos an tawo uyon sa saiyang ladawan, buot sabihon, kaagid nin Diyos. Kaya may kakayahan an tawo na ipahiling an mga kuwalidad nin Diyos. (Genesis 1:26) Tinawan man an mga tawo nin libertad na magdesisyon kaya puwede nindang pilion na kamutan an Diyos asin magin maimbod sa saiya paagi sa paggibo nin tama sa saiyang paghiling. (Deuteronomio 30:19, 20) Kun pipiriton nin Diyos an mga tawo na gibuhon an sarong bagay, bako daw na mayo man sanang saysay an regalo niyang libertad na magdesisyon? Garo kita kaiyan robot, na ginigibo kun ano sana an naka-program sa sato! Magigin totoo man iyan kun nakatalaga na an satong mga gigibuhon saka an gabos na mangyayari sa sato arog kan paniniwala sa kapaladan, o Kismet. Pero maray sana ta tinatawan kita nin Diyos nin dignidad huling kita an pinapapili niya kun ano an gigibuhon ta! Pero dai ini nangangahulugan na padagos nang maaapektaran an kinaban  kan salang mga desisyon asin maraot na gibo-gibo kan mga tawo.

Kun hahaputon mo an sarong Hindu o Budista kan hapot na yaon sa cover kan magasin na ini, posibleng magsimbag siya: “Nangyayari an maraot na bagay sa marahay na mga tawo huli sa ley nin Karma. Inaani ninda an bunga kan ginibo ninda sa nakaagi nindang buhay.” *

Mapadapit sa katukduan nin Karma, makakatabang kun aaramon ta an sinasabi kan Bibliya manungod sa kagadanan. Sa hardin nin Eden, kun sain nagpuon an katawuhan, sinabi kan Kaglalang sa inot na tawong si Adan: ‘Kumakan ka kan arin man na kahoy sa tatamnan. Alagad an kahoy nin pakamidbid kan karahayan asin karatan dai ka magkakan; huli ta sa aldaw na kumakan ka kaiyan, magagadan ka.’ (Genesis 2:16, 17) Kun dai nagkasala si Adan paagi sa pagsuway sa Diyos, mabubuhay kuta siya sagkod lamang. Kagadanan an nagin padusa sa pagsuway niya sa pagbuot nin Diyos. Kan magkaaki siya, ‘an kagadanan naglakop sa gabos na tawo.’ (Roma 5:12) Kaya, masasabi na “an bayad nin kasalan iyo an kagadanan.” (Roma 6:23) Sinasabi pa kan Bibliya: “Idtong nagadan butas na sa kasalan.” (Roma 6:7) Buot sabihon, pag an tawo nagadan, dai na siya padagos na mabayad pa kan mga kasalan niya.

Minilyon ngunyan an nagsasabi na may koneksiyon sa karma an pagsakit nin tawo. Sa parati, an mga nagtutubod diyan inaako na sana saka dai nang gayo pinoproblema an mga pagsakit ninda pati na kan iba. Pero dai pa man giraray iyan nagtatao nin paglaom na matatapos an mga nangyayaring maraot. Pinaniniwalaan ninda na magigin marahay sana an buhay nin saro kun makabutas na siya sa siklo nin pagkamundag liwat paagi sa marahay na paggawi asin espesyal na kaaraman. Harayong marhay sa sinasabi kan Bibliya an ideyang ini. *

Bakong tawo an pinakadahilan kan karatan, kundi si Satanas na Diyablo. Dati siyang maimbod na anghel nin Diyos na ‘dai nanindugan sa katotoohan’ asin iyo an nagdara nin kasalan sa kinaban. (Juan 8:44) Siya an promotor kan rebelyon sa hardin nin Eden. (Genesis 3:1-5) Inapod siya ni Jesus na “maraot” saka an tagapamahala o ‘puon nin kinaban.’ (Mateo 6:13; Juan 14:30) Sa pangkagabsan, sinusunod kan mga tawo si Satanas. Nagpapadara sinda sa sutsut niya na baliwalaon an marahayon na mga pamantayan ni Jehova. (1 Juan 2:15, 16) “An bilog na kinaban namumugtak [sa saro na] Maraot,” an sabi kan 1 Juan 5:19. May iba pang espiritung mga linalang na nagin maraot asin uminiba ki Satanas. Sinasabi kan Bibliya na si Satanas asin an saiyang mga demonyo ‘nandadaya sa bilog na kinaban,’ asin nagdadara nin kasakitan sa daga. (Kapahayagan 12:9, 12) Kaya, an panginot na dapat basulon sa karatan iyo si Satanas na Diyablo.

Malinaw, bako an Diyos an dahilan kan maraot na mga bagay na nangyayari sa mga tawo; ni saiya man hali an pagsakit ninda. Sa kabaliktaran, nangako siya na hahalion an karatan, arog kan ipapahiling sa sunod na artikulo.