ДОРИНИН һәјат јолдашы Уеслинин 54 јашы оланда һәкимләр онун бејниндә бәдхассәли шиш ашкар етмишди вә демишдиләр ки, онун ҹәми бир нечә ај өмрү галыб *. Бу хәбәр Дорини чох сарсытмышды. О дејир: «Гулагларыма инана билмирдим. Бир нечә һәфтә өзүмә ҝәлә билмәдим. Инана билмирдим ки, бу, мәним башыма ҝәлиб. Дүшүнмәздим нә вахтса башыма белә бир шеј ҝәләр».

Тәәссүф ки, Доринин башына ҝәләнләр бу ҝүн ади һал алыб. Өлүмҹүл хәстәлик истәнилән ан һәр бир инсаны јахалаја биләр. Тәрифәлајигдир ки, чохлары бу ҹүр хәстәлијә тутулан әзизләринә өзләри гуллуг едирләр. Амма етираф етмәк лазымдыр ки, хәстәјә бахмаг чох чәтиндир. Бәс нә етмәк олар ки, хәстәјә јахшы гуллуг олунсун вә хәстә өзүнү раһат һисс етсин? Хәстәјә бахан инсана бу дөврдә һиссләрини ҹиловламаға нә көмәк едә биләр? Хәстәнин өлүмү јахынлашанда нә етмәк лазымдыр? Әввәлҹә ҝәлин ҝөрәк нәјә ҝөрә бу ҝүн өлүмҹүл хәстәјә бахмаг чәтиндир?

Өтән әсрләрдә һәтта ән инкишаф етмиш өлкәләрдә белә, инсанлар чох аз јашајырды. Онлар инфексион хәстәликләрдән вә бәдбәхт һадисә нәтиҹәсиндә чох тез бир заманда һәјатларыны итирирдиләр. Хәстәханалар аз олдуғундан әксәр хәстәләрә аилә үзвләри евдә гуллуг едирди вә онлар елә евдәҹә өлүрдүләр.

Дөврүмүздә елми наилијјәтләрин сајәсиндә һәкимләр хәстәликләрлә мүбаризә апарыб өмрү узатмаға мүвәффәг олурлар. Кечмишдә бәзи хәстәликләрдән инсанлар дәрһал өлүрдүләр, бу ҝүн исә бу хәстәликләрлә узун илләр јашамаг мүмкүндүр. Һәкимләр бу хәстәләрин өмрүнү узатсалар да, буну мүалиҹә адландырмаг олмаз. Бу хәстәләр, адәтән, о дәрәҹәдә һалсыз олурлар ки, өзләри өзләринә гуллуг  едә билмирләр. Бу ҹүр хәстәләрә гуллуг етмәк һәддән артыг ағыр олур.

Әввәлләр хәстәләр евдә өлүрдү, инди исә, адәтән, хәстәханада вәфат едирләр. Буна ҝөрә дә бу ҝүн әксәријјәт инсанын неҹә өлдүјүндән бихәбәрдир, аз сајда адам киминсә өлдүјүнү өз ҝөзү илә ҝөрүб. Бу мәлуматсызлыг хәстәнин гоһумларыны горхуја салыб хәстәјә гуллуг етмәјә мане олур, онларын әл-голуну бағлајыр. Белә вәзијјәтдә онлара нә көмәк едә биләр?

Дорин кими, чохлары доғмаларынын өлүмҹүл хәстәлијә тутулдуғуну ешидәндә чох сарсылырлар. Бу вәзијјәтдә инсан нараһатчылыг, горху вә кәдәр һисс едир. Бәс бу һалда инсана гаршыдакы чәтинликләрә һазырлашмаға нә көмәк едә биләр? Аллаһын мүгәддәс бәндәләриндән бири дуасында белә демишди: «Бизи өјрәт ки, ҝүнләримизин гәдрини биләк, үрәјимиз һикмәтли олсун» (Зәбур 90:12). Аллаһа үрәкдән дуа едиб Ондан һикмәт истәјин ки, сиз дә ҝүнләринизин гәдрини биләсиниз, јәни хәстә гоһумунузун өлүмүнә гәдәр галан ҝүнләри дүзҝүн шәкилдә кечирә биләсиниз.

Бунун үчүн һәр шеји әввәлҹәдән гәрарлашдырмаг лазымдыр. Хәстә фикрини чатдыра билирсә вә бу мөвзуда данышмаг истәјирсә, ондан сорушмаг олар ки, о, гәрар вермәк игтидарында олмајанда онун јеринә ким гәрар версин. Ачыг данышыб нөвбәти мәгамлары дәгигләшдирмәк лазымдыр: ону хәстәханаја гојмағынызы, өләндә һәјата гајтармаға ҹәһд етмәјинизи, мүәјјән мүалиҹә үсулундан истифадә етмәјинизи истәјир? Бу, анлашылмазлыгларын гаршысыны алаҹаг вә хәстәјә бахан инсаны виҹдан әзабындан гуртараҹаг. Хәстәнин аиләсинә әввәлҹәдән ачыг сөһбәт етмәк лазымдыр ки, сонра фикирләрини анҹаг хәстәнин гуллуғуна ҹәмләјә билсинләр. Мүгәддәс Китабда дејилдији кими «мәсләһәтсиз нијјәт боша чыхар» (Мәсәлләр 15:22).

Хәстәјә гуллуг едән инсанын әсас иши хәстәнин раһатлығыны тәмин етмәкдир. Хәстәни ону севдијинизә әмин един, гојмајын өзүнү тәнһа һисс етсин. Мәсәлән, онун үчүн маһны вә ја китаб охујун. Амма әһвали-руһијјәни галдыран вә онун севдији китаб вә маһнылары сечин. Әҝәр әзизинизин хошуна ҝәлирсә, онун әлиндән тутун, онунла ширин-ширин данышын.

Хәстәнин јанына кимсә ҝәләндә она бу барәдә мәлумат верин. Бир мәнбәдә дејилир: «Беш һиссијјат үзвүндән ән сон ешитмә габилијјәти өлүр. [Хәстә] јатмыш кими ҝөрүнсә дә, һәр шеји чох ҝөзәл ешидир. Буна ҝөрә дә онун јанында ојаг вахты демәдијиниз сөзләри данышмајын».

Мүмкүндүрсә, бирликдә дуа един. Мүгәддәс Китабда Иса Мәсиһин давамчыларындан олан һәвари  Булусун вә онун әмәкдашларынын башына ҝәлән бир һадисә јазылыб. Елә бир вәзијјәт иди ки, онлар сағ галаҹагларына үмид етмирдиләр. Һәвари бу һадисәдән сөз ачандан сонра достларына јалвармышды ки, онлар јенә ејни вәзијјәтә дүшәндә онлар үчүн һәрарәтлә дуа етсинләр (2 Коринфлиләрә 1:8—11). Һәјатын чәтин анларында вә ҹидди хәстәликләр заманы һәрарәтли дуанын чох бөјүк көмәји дәјир.

Доғма адамын өлүмүнү фикирләшәндә инсанын үрәји ган ағлајыр. Бу, тәбиидир, чүнки инсан өлмәк үчүн јаранмајыб, буна ҝөрә дә биз өлүмлә барыша билмирик (Ромалылара 5:12). Бу сәбәбдән Мүгәддәс Китабда өлүм «дүшмән» адланыр (1 Коринфлиләрә 15:26). Буна ҝөрә дә тәбиидир ки, доғма адамымызын өлүмү барәдә фикирләшмәк истәмирик.

Бунунла белә, һәр шеји габагҹадан фикирләшмәк хәстәнин доғмаларына горхуну азалтмаға вә диггәти вәзијјәти јүнҝүлләшдирән шејләрә ҹәмләмәјә көмәк едәҹәк. Өлүмгабағы хәстәдә баш верән әламәтләр « Һәјатын сон һәфтәләри» адлы чәрчивәдә јазылыб. Тәбии ки, ола билсин, һәр хәстәдә бу әламәтләрин һамысы олмајаҹаг, јахуд башга ардыҹыллыгла баш верәҹәк. Амма бу әламәтләрин ән азы бир нечәси бүтүн хәстәләрдә олур.

Әзизинизин өлүмүндән сонра көмәк әлини узатмаға һазыр олан јахын достларла үнсијјәт етмәк фајдалы оларды. Хәстә гоһумуна бахан инсаны вә аилә үзвләрини әмин етмәк лазымдыр ки, онларын доғмалары әзаб чәкмир. Јараданымыз бизи әмин едир ки, «өлүләр һеч нә билмир» (Ваиз 9:5).

Биз Аллаһа һәр заман бел бағламалыјыг, тәкҹә хәстә әзизимизин гајғысына галанда јох, һәмчинин онун өлүмүндән сонра кәдәр һисси бизи бүрүјәндә. Аллаһ бизә башгаларынын васитәсилә көмәк едә биләр. Онлар өз хош сөзләри вә әмәлләри илә бизә тәсәлли верә биләр. Дорин дејир: «Мән баша дүшдүм ки, һеч кәсин көмәк әлини ҝери гајтармаг лазым дејил. Демәк олар, һамы бизә көмәк едирди. Һәјат јолдашымла мән баша дүшүрдүк ки, бу көмәк Јеһова Аллаһдандыр. Санки, О, бизә дејирди: “Мән сизин јаныныздајам, сизә бу јолла көмәк едирәм”. Јеһованын бу көмәјини һеч вахт унутмајаҹағам».

Доғрудан да, Јеһова Аллаһ бизим гејдимизә галыр. Јараданымыз олдуғу үчүн, бизим кәдәримизи, ағры-аҹымызы дујур. О, бизә бу дәрдин гаршысында дөзүмлү олмаг үчүн көмәк етмәјә вә тәсәлли вермәјә гадирдир вә О, буну үрәкдән истәјир. Ән әсасы исә Аллаһ сөз верир ки, тезликлә өлүмү һәмишәлик јох едәҹәк вә өлүм јухусунда олан милјардларла инсаны дирилдәҹәк (Јәһја 5:28, 29; Вәһј 21:3, 4). Онда һәр биримиз һәвари Булус кими дејәҹәјик: «Еј өлүм, һаны гәләбән? Еј өлүм, һаны нештәрин?» (1 Коринфлиләрә 15:55).