Бу суаллары верән бир чох инсанлар өзләри бөјүк иткиләр вериб вә онлар нәинки ҹаваб ахтарырлар, һәм дә онларын тәсәллијә еһтијаҹы вар. Диҝәрләри исә јәһудиләрин сојгырымы олан Һолокоста инсанлығын төрәтдији ән бөјүк ҹинајәт кими бахырлар. Буна ҝөрә дә онлар Аллаһа инанмагда чәтинлик чәкир.

Јалан. Аллаһын нә үчүн бу сојгырыма јол вердијини сорушмаг гәбаһәтдир.

Һәгигәт. Аллаһын нә үчүн писликләрә јол вердији суалыны бөјүк иман саһиби олан инсанлар да вермишди. Онлардан бири Һабаггуг пејғәмбәр иди. О, Аллаһдан сорушмушду: «Нијә мәнә шәр ҝөстәрирсән, Өзүн дә һагсызлыға бахырсан? Һараја нәзәр салсам, орада сојғунчулуг вә зоракылыг вар» (Һабаггуг 1:3). Аллаһ Һабаггугу тәнбеһ етмәди, әксинә, онун суалларынын Мүгәддәс Китабда гәләмә алынмасынын гејдинә галды ки, һамы охуја билсин.

Јалан. Инсанларын әзијјәт чәкмәси Аллаһын веҹинә дејил.

Һәгигәт. Аллаһ-Таала пислијә нифрәт едир вә инсанларын әзаб чәкмәсини истәмир (Сүлејманын мәсәлләри 6:16—19). Нуһун ҝүнләриндә Аллаһ јер үзүндә зоракылығын баш алыб ҝетдијини ҝөрәндә «үрәјиндә кәдәрләнди» (Јарадылыш 6:5, 6). Шүбһәсиз, Аллаһ јәһудиләрин сојгырымына ҝөрә дә үрәјиндә шиддәтли ағры һисс едирди (Малаки 3:6).

Јалан. Һолокост Аллаһын јәһудиләрә вердији ҹәза иди.

Һәгигәт. Биринҹи әсрдә ромалыларын Јерусәлими виран гојмасы Аллаһын изни илә баш вермишди (Матта 23:37—24:2). Анҹаг о вахтдан бәри Аллаһ һеч бир халга нә лүтф ҝөстәрир, нә дә ҹәзаландырыр. Аллаһын ҝөзүндә јәһудиләрлә гејри-јәһудиләр арасында һеч бир фәрг јохдур (Ромалылара 10:12).

Јалан. Әҝәр мәһәббәтли вә һәр шејә гадир Аллаһ мөвҹуд олса иди, Һолокостун гаршысыны аларды.

Һәгигәт. Аллаһ һеч вахт инсанлара әзаб вермәсә дә, бәзән мүвәггәти олараг бу кими шејләрә јол верир (Јагуб 1:13; 5:11).

Аллаһын әзаб-әзијјәтләрә јол вермәсинин сәбәби вар. Һолокост да бу сәбәбә ҝөрә баш вермишди. Мүгәддәс Китабда ајдын шәкилдә ҝөстәрилир ки, дүнјаны Аллаһ јох, Иблис идарә едир (Лука 4:1, 2, 6; Јәһја 12:31). Бу мөвзуја әлавә едилән мәгаләдә Аллаһын әзаблара нә үчүн јол вердији әтрафлы изаһ едилсә дә, ҝәлин Мүгәддәс Китабдан Аллаһын Һолокоста нәјә ҝөрә јол вердијини ҝөстәрән ики сәбәби арашдыраг.

1. Һолокост кимин уҹбатындан баш вериб? Аллаһ Адәмлә Һәвваја ачыг шәкилдә билдирмишди ки, онлардан нә тәләб едир, амма онлары Өзүнә итаәт етмәјә мәҹбур етмирди. Тарих әрзиндә јашајан бир чох инсанлар кими, онлар да нәјин јахшы, нәјин пис олдуғуну өзләри гәрар вермәји сечдиләр вә онларын бу гәрары бәшәријјәтин башына чохлу бәлалар ачды (Јарадылыш 2:17; 3:6; Ромалылара 5:12). «Консерватив иудаизмин принсипләри һагда мүддәа» адлы китабда дејилир: «Дүнјадакы әзаб-әзијјәтләрин бөјүк гисми бир баша олараг бизә бәхш едилән ирадә азадлығындан суи-истифадә едилмәсинин нәтиҹәсидир» («Statement of Principles of Conservative Judaism»). Инсанлары ирадә азадлығындан мәһрум етмәк әвәзинә, Аллаһ онлара бир мүддәт Ондан мүстәгил јашамаға иҹазә вериб.

2. Аллаһ Һолокостун вурдуғу бүтүн зәрәри арадан галдырмаға гадирдир вә буну истәјир. Һолокостун гурбанлары да дахил олмагла, Аллаһ өлмүш милјонларла инсанлары дирилдәҹәјини вәд едир. О һәмчинин Һолокостдан сағ чыханларын дәһшәтли хатирәләр уҹбатындан чәкдикләри ағры-аҹыны да арадан галдыраҹаг (Јешаја 65:17; Һәвариләрин ишләри 24:15). Аллаһын бәшәријјәтә олан мәһәббәти бүтүн бу вәдләрин јеринә јетирәҹәјинә зәманәтдир (Јәһја 3:16).

Һолокостдан зәрәр чәкәнләрин бир чоху иманларыны горуја билмишләр вә һәјатын мәнасыны тапмышлар, чүнки онлар Аллаһын пислијә нә үчүн јол вердијини вә ону неҹә арадан галдыраҹағыны өјрәнибләр.